ارائه مدل تفسیری ساختاری شاخص های رقابت پذیری سفر و گردشگری (مطالعه موردی: استان فارس)

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه مدیریت جهانگردی و هتلداری دانشگاه شیراز

2 استادیار گروه مدیریت دانشگاه شیراز

3 دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت تولید دانشگاه شیراز

چکیده

امروزه رقابت به عنوان یک مفهوم اقتصادی بر توسعه­ی پایدار صنعت سفر و گردشگری تأثیر به ­سزایی گذاشته است. هدف از این پژوهش ارایه مدل تفسیری ساختاری شاخص ­های رقابت­ پذیری سفر و گردشگری استان فارس مبتنی بر گزارش مجمع جهانی اقتصاد در سال 2015 می­باشد. تحقیق حاضر به دلیل ایجاد درک و دانشی کاربردی برای مسئولان و سیاست­گذاران صنعت گردشگری استان فارس در زمینه شناسایی و سطح­ بندی شاخص ­های مؤثر بر رقابت­ پذیری گردشگری، از نظر هدف یک تحقیق کاربردی است و از منظر روش جمع ­آوری داده، توصیفی از نوع پیمایشی است. به منظور نهایی کردن شاخص ­های رقابت­ پذیری سفر و گردشگری در استان فارس از روایی محتوایی و با نظرسنجی از 10 نفر از متخصصان علمی و اجرایی حوزه گردشگری استان فارس و جهت سطح ­بندی این شاخص ­ها از مدل­سازی تفسیری ساختاری استفاده شده است. یافته­ های حاصل از انجام روش روایی محتوایی در نهایت 17 شاخص کلیدی در شش سطح را معرفی می­ کند. نتایج پژوهش نشان می ­دهد که اولویت صنعت گردشگری برای دولت کلیدی­ ترین شاخص در جهت افزایش رقابت ­پذیری صنعت گردشگری استان فارس بوده و جایگاه نازل ایران از منظر این شاخص در آخرین رتبه­ بندی مجمع جهانی اقتصاد بیانگر لزوم توجه روزافزون دولت به توسعه صنعت گردشگری است. از سوی دیگر  شاخص­ هایی مانند نحوه برخورد با مشتری، پایداری توسعه صنعت سفر و گردشگری و شمار سایت­ های تاریخی ثبت جهانی بیشترین وابستگی را به دیگر شاخص­ ها داشته و تحت تأثیر آنها می ­باشند.

کلیدواژه‌ها


  1. آذر، عادل؛ تیرزو، علی؛ مقبل باعرض، عباس و انواری رستمی، علی اصغر (1389). طراحی مدل چابکی زنجیره تأمین؛ رویکرد مدل­سازی تفسیری - ساختاری، مدرس علوم انسانی-پژوهش­های مدیریت در ایران، دوره 14، شماره 4 : 25-1.
  2. اعظمی، موسی، جلیلیان، سارا و هاشمی امین، ناهید (1394). تحلیل آثار اجتماعی، اقتصادی و محیطی گردشگری پایدار (مطالعه موردی: روستای نوره)، مجله­ی برنامه­ریزی و توسعه گردشگری، سال 4، شماره 14: 174-154.
  3. بورقانی فراهانی، سهیلا؛ فرهنگی، علی­اکبر و مشهدی، سحر (1392). تحلیل شاخص­های موثر بر توسعه گردشگری روستایی (پیمایشی پیرامون روستای گرمه)، مجله­ی مدیریت دولتی، دوره 5، شماره1: 64-41.
  4. تقوی، مهدی و قلی پور سلیمانی، علی. (1388). عوامل مؤثر بر رشد صنعت گردشگری. پژوهشنامه اقتصادی، سال 9، شماره 3: 172-157.
  5. دهشیری، محمدرضا (1394). ارزیابی عوامل مؤثر بر توسعه­ی گردشگری مذهبی در ایران، مجله­ی برنامه­ریزی و توسعه گردشگری، سال 4، شماره­ 12: 92-72.
  6. رضا تنها، صابر (1388). اولویت­بندی عوامل مؤثر بر رقابت­پذیری گردشگری شهر اصفهان از دیدگاه گردشگران داخلی، پایان­نامه کارشناسی ارشد دانشگاه علامه طباطبایی، دانشکده مدیریت و حسابداری.
  7. ضرغام بروجنی، حمیدرضا و شالبافیان، علی­اصغر (1392). سیاست­های گردشگری کشورها (مطالعه تطبیقی)، تهران: انتشارات مهکامه.
  8. مشیری، سید رحیم؛ مهدوی، مسعود و کله­سر، جلالی (1390). ارزیابی کیفی ظرفیت­های گردشگری در توسعه روستایی (مطالعه موردی: آهار- شهرستان شمیران)، فصلنامه جغرافیایی سرزمین، سال 8، شماره 32: 24-1.
  9. Abby Liu, G.W. (2006). Planning tourism employment: a developing country perspective, Tourism Management, 40(27): 159-170.
  10. Agarwal, A; Shankar, R. and Tiwari. M.K.  (2007). Modeling Agility of Supply Chain, Industrial Marketing Management, 36: 443-457.
  11. Balan, D., Balaure, V. and Veghes, C. (2009). Travel and tourism competitiveness of the world's top tourism destination: An exploratory assessment, Annales Universitatis Apulensis Series Oeconomica, 11(2): 979-987.
  12. Bonn, M.A., Joseph, S.M. and Dai, M. (2005). International versus domestic visitors: An examination of destination image perceptions, Journal of Travel Research, 43 (3): 294-301.
  13. Croes, R. (2013). Evaluation of tourism competitiveness and its effects on destination management: making difference in Costa Rica, Revista Electrónica de Historia, 1: 115-133.
  14. Crouch, G I. (2007). Measuring tourism competitiveness: Research, theory and the WEF index, In Australian and New Zealand Marketing Academy Conference (ANZMAC). Dunedin, New Zealand: University of Otago.
  15. Crouch, G.I. and Ritchie, J.R.B. (1999). Tourism, competitiveness, and societal prosperity. Journal of Business Research, 44: 137-152.
  16. Dupeyras, A. and MacCallum. N.  (2013). Indicators for measuring competitiveness in tourism: A guidance document, OECD Tourism Papers, 2013/02, OECD Publishing.
  17. European Environment Agency (EEA). (2001). Environmental Benchmarking for Local Authorities: From Concept to Practice. Environmental Issue, Report No. 20. Copenhagen.
  18. Ferreira, J. and Estevao, C. (2009). Cristina Regional Competitiveness of Tourism Cluster: A Conceptual Model Proposal, Available online at http://mpra.ub.uni-muenchen.de/14853.
  19. Goffi, G. (2013). A model of tourism destinations competitiveness: The case of the Italian destinations of excellence, En Anuario Turismo y Sociedad, 14: 121-147.
  20. Higgins-Desbiolles, F. (2008). More than an industry: The forgotten power of tourism as a social force, School of Management, University of South Australian, 27: 1192-1208.
  21. Kim, C.H. (2001). Destination Competitiveness: Development of a Model with Application to Australia and the Republic of Korea, Korea Tourism Research Institute.
  22. McKenzie, J.F., Wood, M.L. and Kotecki, J.E. (1999). Establishing content validity: Using qualitative and quantitative steps, American Journal of Health Behavior, 23: 311-318.
  23. Mika, M. (2012). Competitiveness of tourist destinations as a research problem in the geography of tourism – analytical assumptions behind the research model, Prace Geograficzne, 130: 91-105.
  24. OECD. (2012). OECD Statistics on International Trade in Services, Issue 1, Detailed Tables by Service Category, OECD Publishing.
  25. Omerzel Gomezelj, D. (2006). Competitiveness of Slovenia as o tourism destination, Managing global transitions, 4(2): 167-189.
  26. Pfohl, H.C., Gallus, P. and Thomas, D. (2011). Interpretive structural modeling of supply Chain risks, International Journal of Physical Distribution & Logistics Management, 41(9): 839 – 859.
  27. Rosentraub M.S. and Joo, M. (2009). Tourism and economic development: Which investments produce gains for regions, Tourism Management, 30(2): 759–770.
  28. The Travel and Tourism Competitiveness Report. (2015). World Economic Forum.
  29. Vellas, F. and Bécherel, L. (2000). The International Marketing of Travel and Tourism - A Strategic Approach, Macmillan Press, London.
  30. Wallace, L.S., Blake, G.H., Parham, J.S. and Baldridge, E. (2003). Development and content validation of family practice residency recruitment questionnaires, Family Medicine, 35(7): 496-498.
  31. Warfield, J.W. (1974). Developing interconnected matrices in structural Modeling, IEEE Transcript on Systems Men and Cybernetics, 4(1): 51-81.
  32. WEF. (2015). The travel and tourism competitiveness report 2015: Balancing economic, www.weforum.org.