بررسی تطبیقی خط مشی های توسعه گردشگری با تأکید بر روابط اجتماعی بین میزبان و مهمان مطالعه موردی: ایران و ترکیه

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه تبریز

2 دانشجوی دکتری اقتصاد و کسب‌وکار، دانشگاه کالیاری ایتالیا

چکیده

ایجاد زمینه­ های مناسب فرهنگی-اجتماعی در میان جوامع میزبان و مهمان در توسعه صنعت گردشگری، ضرورت انکارناپذیری دارد. با توجه به شرایط اقتصادی ایران و نیاز اساسی آن به ایجاد اشتغال از یک سو و نیز تجارب نسبتاً موفق ترکیه در توسعه و برنامه­ ریزی گردشگری از سوی دیگر، مهم­ترین ضرورت­ های پژوهش حاضر را شامل می­ شوند. بررسی تطبیقی خط­ مشی­ های توسعه گردشگری در ایران و ترکیه، مطالعه و تحلیل روابط اجتماعی بین جامعه میزبان و مهمان و تأثیر آن بر توسعه گردشگری این کشورها، محورها و اهداف اصلی تحقیق حاضرند. در جهت دستیابی به اهداف این پژوهش از روش تحقیق اسنادی و میدانی استفاده شده و بر پایه نظر کارشناسان، 8 عامل مهم و موثر به مثابه مولفه­ های بررسی روابط اجتماعی بین میزبان و مهمان تعیین شده­ است. نتایج پژوهش حاضر نشان م ی­دهد که دلایل تجربه موفق ترکیه در حوزه گردشگری عبارتند از: نهادینه­ سازی چهارچوب مفهومی مناسب از صنعت گردشگری، ارائه تصویر مناسب از جوامع میزبان به گردشگران، افزایش ظرفیت­ های اجتماعی مهمان­ نوازی در میان آنها، استفاده از پتانسیل­ های فرهنگ محلی (بومی) برای افزایش جذابیت مقاصد گردشگری، اتخاذ راهبردهای موثر تبلیغی، عقد قراردادهای مستقل وزارت گردشگری با عمده فروشان تور، برگزاری جشن­های خاص فرهنگی و فستیوال­ های بین­ المللی. یافته­ های پژوهش در مورد ایران نشان می­ دهد که ایران علی رغم جایگاه ممتاز خود در نقشه جهانی گردشگری، سهم بسیار اندکی از بازارهای جهانی گردشگری دارد که عمدتا ریشه در چالش­ های متعدد اجتماعی – فرهنگی دارد. ایران می تواند به عنوان یکی از مقاصد جذاب منطقه، با سیاست­گذاری­ های مناسب و هدفمند توسعه گردشگری و تامل در تجارب کشورهایی همچون ترکیه گام بردارد.

کلیدواژه‌ها


  1. پرتال رسمی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، (1393).آدرس سایت: www.ichto.ir.
  2. حافظ­نیا، محمدرضا (1382). مقدمه­ای بر روش تحقیق در علوم انسانی، تهران: انتشارات سمت.
  3. حیدری چیانه، رحیم؛ رضاطبع، سیده خدیجه؛ سلطان، ناصر و معتمدی مهر، اکبر (1392). تحلیلی بر سیاستگذاری گردشگری در ایران، مجله برنامه­ریزی و توسعه گردشگری، سال دوم، شماره 5:  32-11.
  4. داس­ویل، راجر (1378). مدیریت جهانگردی مبانی، راهبردها و آثار، ترجمه­ی سید محمد اعرابی و داود ایزدی، چاپ دوم، تهران: دفتر پژوهش­های فرهنگی.
  5. کاظمی، مهدی (1392). مدیریت گردشگری، چاپ ششم، تهران: انتشارات سمت.
  6. لامسدن، لس (1380). بازاریابی گردشگری، ترجمه­ی محمد ابراهیم گوهریان، تهران: دفتر پژوهش­های فرهنگی.
  7. هال، کالین، مایکل و جکینز، ام. جان (1382). سیاست گذاری جهانگردی، ترجمه­ی سید محمد اعرابی و داود ایزدی، چاپ دوم، تهران: دفتر پژوهش­های فرهنگی.
    1. Alipour, H. & Heydari C. R. (2005) .Tourism Revival and Planning in Islamic Republic of Iran: Challenges and Prospects, Anatolia: An International Journal of Tourism and Hospitality Research, 16(1): 39-61.
    2. Andereck, K. L., Valentine, K. M., Knopf, R. C., & Vogt, C. A. (2005). Residents’ perceptions of community tourism impacts, Annals of tourism research, 32(4): 1056-1076.

10. Ap, J. (1992). Residents' perceptions on tourism impacts, Annals of tourism Research, 19(4): 665-690.

11. Besculides, A., Lee, M. E., & McCormick, P. J. (2002). Residents’ perceptions of the cultural benefits of tourism, Annals of Tourism Research, 29(2): 303-319.

12. Blanke, J., & Chiesa, T. (2013). The Travel & Tourism Competitiveness Report 2013, In The World Economic Forum 2013.

13. Choi, H. C., & Sirakaya, E. (2006). Sustainability indicators for managing community tourism, Tourism Management, 27(6) : 1274 – 1289.

14. Cohen, E. (1979). A phenomenology of tourist experiences, Sociology, 13(2): 179-201.

15. Dogan, Z. H. (1989). Forms of adjustment: Socio-cultural impacts of tourism,  Annals of Tourism Research, 16(2): 216-236.

16. Goldsmith, R. E., & Tsiotsou, R. H. (2012). Implementing relationship marketing in hospitality and tourism management, Strategic Marketing in Tourism Services, Bingley, UK: Emerald, 139-146.

17. Gursoy, D., & Rutherford, D. (2004). Host Attitudes Toward Tourism. An improved Structural Model, Annals of Tourism Research, 31(3): 495-516.

18. Hartmann, W. R. (2010). Demand estimation with social interactions and the implications for targeted marketing, Marketing science, 29(4): 585-601.

19. Lam, D., & So, A. (2013). Do happy tourists spread more word-of-mouth? The mediating role of life satisfaction, Annals of Tourism Research, 43: 646-650.

20. Leiper, N. (1979). The framework of tourism: Towards a definition of tourism, tourist, and the tourist industry, Annals of tourism research, 6(4): 390-407.

21. Litvin, S. W., Goldsmith, R. E., & Pan, B. (2008). Electronic word-of-mouth in hospitality and tourism management, Tourism management, 29(3): 458-468.

22. McIntash, R. W., & Goeldner, C.R. (1990). Tourism Principles, Practices and Philosophies,New York: John Wiley and Sons.

23. Moscovici S. (2001). Why a Theory of Social Representations?, In Deaux K., Philogène G. (Eds), Representations of the Social, Blackwell, Oxford, PP: 8-35.

  1. 24.  Mowforth, M., & Munt,  I. M. (1998). Tourism and Sustainability: New Tourism in the Third World, London: Routledge.

25. Murphy, L. (2001). Exploring social interactions of backpackers, Annals of Tourism Research, 28(1): 50-67.

26. Murphy, P.E. (1985). Tourism: A Community Approach, New York and London: Methuen.

27. Pearce, P. L., Moscardo, G., & Ross, G. F. (1996). Tourism community relationships, Oxford: Pergamon.

28. Reed, M. G. (1997). Power relations and community-based tourism planning, Annals of tourism research, 24(3): 566-591

29. Richards, G., & Wilson, J. (Eds.). (2004). The global nomad: Backpacker travel in theory and practice, Channel View Publications.

30. Sheldon, P. J., & Abenoja T. A. (2001). Resident Attitudes in Mature Destination: the case of Waikiki, Tourism Management, 22(5): 435-443.

31. Smith, V. L. (Ed.). (1989). Hosts and guests: The anthropology of tourism (2nd Ed.), Philadelphia, PA: University of Pennsylvania Press.

32. TC Kültür ve Turizm Bakanlığı. (2014). Kültür Varlıkları ve Güzeler Genel Müdürlüğü, Retrieved from http://www.kulturvarliklari.gov.tr/TR,44394/dunya-miras-listesinde-turkiye.html.

33. Thyne, M., Davies, S., & Nash, R. (2005). A lifestyle segmentation analysis of the backpacker market in Scotland: A case study of the Scottish Youth Hostel Association, Journal of Quality Assurance in Hospitality & Tourism, 5(2-4): 95-119.

34. UNWTO .(2013). Tourism Highlights, Retrieved from http://mkt.unwto.org/publication/unwto-tourismhighlights-2014-edition.

35. Waitt, G. (2000). Consuming heritage: Perceived historical authenticity, Annals of tourism research, 27(4): 835-862.

36. Wearing, S. (2001). Volunteer tourism: Experiences that make a difference, Cabi.

37. White, N. R., & White, P. B. (2009). The comfort of strangers: Tourists in the Australian outback,  International Journal of Tourism Research, 11(2): 143-153.