اثر گردشگری بر محیط زیست: یک مطالعه موردی برای کشورهای در حال توسعه و توسعه یافته منتخب

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه اقتصاد، دانشگاه مازندران

2 دانشیار گروه اقتصاد، دانشگاه مازندران

3 دانشجوی کارشناسی ارشد اقتصاد، دانشگاه مازندران

چکیده

در دهه‏ های اخیر رشد صنعت گردشگری یکی از مهم‏ترین عوامل افزایش فعالیت‏ های اقتصادی در جهان بوده است. گستره‎ی صنعت گردشگری بیش از اشتغال‏زایی و اثرات اقتصادی آن است. البته در کنار این موضوع، مسائل ‎زیست‏ محیطی گردشگری نیز همواره مورد توجه بوده است. هدف اصلی تحقیق حاضر، بررسی تاثیر گردشگری بر عملکرد زیست‏ محیطی 55 کشور منتخب در حال توسعه (شامل ایران) و توسعه‎یافته طی دوره‏ی زمانی 2012-2005 است. برای این منظور، از روش داده‏ های تابلویی بهره گرفته شده است. نتایج تحقیق حاکی از آن است که تاثیر گردشگری بر محیط ‎زیست کشورهای توسعه ‎یافته مثبت است در حالی که این اثر در کشورهای در حال توسعه منفی می‏ باشد. با توجه به نتایج دیگراین مطالعه، تراکم جمعیتی، شدت انرژی، جمعیت شهرنشینی و ارزش افزوده بخش صنعت اثر منفی و معنادار، درجه‏‏ ی باز بودن تجارت و شاخص توسعه انسانی تاثیر مثبت بر عملکرد زیست‏ محیطی دارند. بر اساس نتایج حاصل از این تحقیق، توسعه گردشگری توصیه می‎شود ولی برای توسعه‏ ی گردشگری پایدار، عملکرد زیست‏ محیطی باید در اولویت قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها


  1. باباخانزاده، ادریس و لطفی، صدیقه (۱۳۹۱). ارزیابی اثرات گردشگری بر روستای قوری قلعه،مطالعات مدیریت گردشگری، سال هفتم، شماره۲۰: ۸۱-۱۱۶.
  2. خانی، فضیله؛ قاسمی‎وسمه‏جانی، ابوطالب و قنبری‏نسب، علی (۱۳۸۸). بررسی اثرات گردشگری ساحلی با تکیه بر نظرسنجی از خانوارهای روستایی (مطالعه‏ی موردی روستای چمخاله، شهرستان لنگرود)، جغرافیای انسانی،سال اول، شماره4: 64-51.
  3. سعادت، رحمان و صادقی، حسین (1383). رشد جمعیت، رشد اقتصادی و اثرات زیست‎محیطی در ایران، تحقیقات اقتصادی، شماره 64: 180-163.
  4. ضرابی، اصغر و اسلامی‏پریخانی، صدیف (1390). سنجش تاثیرات اقتصادی، اجتماعی- فرهنگی و زیست‏محیطی توسعه‏ی گردشگری (مطالعه موردی شهرستان مشکین‏شهر)، پژوهش‏های جغرافیای انسانی، شماره52: 75-37.
  5. فطرس، محمدحسن؛ فردوسی، مهدی و مهرپیما، حسین (1390). بررسی تأثیر شدت انرژی و گسترش شهر‌نشینی بر تخریب ‌محیط زیست در ایران (تحلیل هم‌جمعی)، محیط شناسی، شماره 60:22-13.‎
  6. قدمی، مصطفی؛ علیقلی‏زاده فیروزجانی، ناصر و بردی‏آنامرادنژاد، رحیم (۱۳۸۸). بررسی نقش گردشگری در تغییرات کاربری اراضی مقصد (نمونه مورد مطالعه: بخش مرکزی شهرستان نوشهر)، مطالعات و پژوهش‏های شهری و منطقه‏ای، سال اول، شماره‏ 3: ۲۱-۴۲.
  7. قرخلو، مهدی؛ رمضان‎زاده‏لسبوئی، مهدی و گلین‏شریف‏دینی، جواد (1388). اثرات زیست‎ محیطی گردشگری بر سواحل شهر رامسر، جغرافیای انسانی، شماره3: 12-1.
  8. گوهری، محمدرضا (1390). اثرات گردشگری، دریچه نو،چاپ اول: 90-83.
  9. ممقانی‏نسب، اشکان(۱۳۹۱). ارزیابی اثرات توسعه گردشگری بر محیط‎زیست دریایی (مطالعه‏ی موردی خلیج چابهار)، اولین همایش ملی توسعه سواحل مکران و اقتدار دریایی جمهری اسلامی ایران- کنارک.
  10. نیسی، عبدالکاظم (1389). شاخص توسعه‎ی انسانی دراستان های ایران، علوم بهداشتی،شماره‎2: 62-55.
  11. الوانی، سید مهدی و پیروزبخت، معصومه (۱۳۸۵). فرآیند مدیریت جهانگردی، تهران: دفتر پژوهش‏های فرهنگی، چاپ اول.
  12. هاشمی، سیدرضا؛ علیدادی، حسین؛ کردمصطفی‎پور، فردوس و پورزمانی، حمیدرضا ( 1382). اثرات زیست‏ محیطی گردشگری، معضلات و راهکارها، ششمین همایش ملی بهداشت محیط، ساری، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی مازندران،122-115.
  13. یزدیان، فرشاد؛ فقیه‎نصیری، لیلا و کیاپاشا، خدیجه (1391). بررسی اثرات محیط‎زیستی گردشگری بر جنگل نمک آبرود با کاربرد مدل تخریب، مجله جنگل ایران، شماره2: 121-113.