توسعه‌ی گردشگری شهری با تأکید بر نقش بازارچه‌های مرزی (مطالعه‌ی موردی: بازارچه‌ی مرزی پاوه)

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه شیراز

2 دانشجوی کارشناسی ارشد توسعه منطقه‌ای، دانشگاه شیراز

3 دانشیار گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه اصفهان

4 استادیارگروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه گیلان

چکیده

ایجاد بازارچه‌های مرزی، علاوه بر آثار اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی؛ در نیل به توسعه در نواحی مرزی و گسترش ارتباطات فرهنگی و اقتصادی مردم در دو سوی مرزها، زمینه‌های توسعه‌ی انواع گردشگری به‌ویژه گردشگری شهری را در پی خواهد داشت. هدف از پژوهش حاضر، بررسی نقش بازارچه‌ی مرزی شوشمی پاوه در گسترش گردشگری شهری است. شهرستان پاوه با توجه به قابلیت‌های طبیعی و فرهنگی، در جذب انواع گردشگر به‌ویژه گردشگر شهری زمینه‌های رو به رشد فراوان دارد. از سویی وجود بازارچه‌ی مرزی پاوه، تنوع در عرضه‌ی اجناس، علاقه‌ی ایرانیان به خرید و مسافرت با انگیزه‌ی خرید، از جمله مهم‌ترین قابلیت‌های بالقوه‌ی منطقه برای جذب گردشگر از نقاط مختلف کشور و نیز توسعه‌ی گردشگری شهری است. روش تحقیق، توصیفی-تحلیلی و شیوه‌ی گردآوری اطلاعات، میدانی و کتابخانه‫ای است. برای مشارکتی کردن برنامه‌ریزی با نظرخواهی از جامعه آماری متشکل از سه گروه مردم، مسؤولان و گردشگران، تعداد 190 نفر به عنوان نمونه به‌صورت تصادفی انتخاب شدند. برای تحلیل داده‫ها و ارایه‌ی‌ راهبرد‌های توسعه‌ گردشگری شهر پاوه، از نتایج ماتریس راهبردی کمی (QSPM) استفاده‌ شده است. نتایج حاکی است از بین راهبردهای ارایه شده بالاترین جذابیت مربوط به تقویت و افزایش روابط تجاری در سطوح منطقه‫ای، ملی و بین‌المللی و جلب مشارکت بخش‌های دولتی و خصوصی برای سرمایه‌گذاری بیشتر با نمره‌ی 779/6 و پایین‫ترین جذابیت مربوط به راهبرد تلاش برای ساماندهی زیرساخت‌های مورد نیاز در شهر با نمره 869/4 است.

کلیدواژه‌ها


  1. تقوایی، مسعود. صفرآبادی، اعظم (1390). مدیریت گردشگری شهری با تأکید بر برنامه‌ریزی فضاهای شهری جاذب گردشگر مطالعۀ موردی شهر کرمانشاه، فصلنامه برنامه‌ریزی رفاه و توسعۀ اجتماعی، شمارۀ 9 : 185-202.
  2. حاتمی‌نژاد، حسین؛ اروجی، حسن؛ شکروی، نگین و مولائی‌قلیچی، محمد (1393). بررسی و ارزیابی سایت‌های گردشگری شهری (مطالعۀ موردی: شهر ارومیه)، نشریۀ برنامه‌ریزی و توسعۀ گردشگری، شمارۀ 9:  152-169.
  3. دیوید، فردآر (1383). مدیریت استراتژیک، ترجمۀ علی پارسائیان و سیدمحمد اعرابی، تهران: انتشارات دفتر پژوهش‌های فرهنگی، چاپ ششم.
  4. رفیعیان، مجتبی؛ مولودی، جمشید؛ مشکینی، ابوالفضل؛ رکن‌الدین افتخاری، عبدالرضاو ایراندوست، کیومرث (1392). رابطۀ تحول کارکرد مرز با ارتقای وضعیت پیرامونی شهرهای مرزی، مطالعۀ موردی: شهرهای مرزی بانه و سقز، فصلنامۀ مطالعات شهری، شمارۀ نهم:4-57.
  5. رکن‌الدین افتخاری، عبدالرضا؛ پاپلی یزدی، محمدحسین و عبدی، عرفان (1387). ارزیابی اثرات اقتصادی بازارچه‌های مرزی بازتاب توسعۀ مناطق مرزی، فصلنامۀ ژئوپلیتیک، سال چهارم، شمارۀ دوم:109-89.
  6. زالی، نادر و اسماعیل‌زاده، یعقوب (1394). قابلیت سنجی توسعۀ گردشگری با رویکرد توسعۀ پایدار در شهر مرزی ارومیه، فصلنامۀ جغرافیا و آمایش شهری منطقه‌ای، شمارۀ 14: 89-104.
  7. سعیدی، علی‌اصغر؛ اسماعیل‌زاده، خالد؛ عبدالله‌زاده، جمال (1388). بررسی جامعه شناسی اقتصاد بازارچه‌های مشترک مرزی، فصلنامۀ علوم اجتماعی، شمارۀ 45: 133-93.
  8. سلطانی، ناصر و سلامی،‌هادی (1392). شاخص‌ها و راهکارهای توسعۀ گردشگری در مناطق مرزی آذربایجان غربی با تأکید بررویکرد تحلیل سلسله مراتبی فازی- دلفی، مجله جغرافیا و توسعه، شمارۀ 33:  113-130.
  9. سلیمانی، منصور؛ محمدنژاد، علی؛ خدادادی، پروین و عطایی، وحید (1394). سنجش رضایتمندی گردشگران از شهر مهاباد با تأکید بر گردشگری خرید، فصلنامۀ اقتصاد و مدیریت شهری، شمارۀ 10: 139-155.
  10. غفاری، سید رامین و ترکی هرچگانی، معصومه (1388). نقش گردشگری در توسعه اجتماعی- اقتصادی مناطق روستایی استان چهار محال و بختیاری: مطالعه موردی بخش سامان، فصلنامه روستا و توسعه، سال 12، شماره 2: 113- 126.
  11. لطفی، صدیقه و باباخانزاده، ادریس (1393). بررسی اثر گردشگری پایدار شهری بر ساکنان شهر (مطالعه موردی: شهر جوانرود کرمانشاه)، نشریۀ برنامه‌ریزی و توسعۀ گردشگری، شمارۀ 9:  131-151.
  12. محمدی، حمیدرضا و فخرفاطمی، علی‌اکبر (1384). نقش بازارچه‌های مرزی در توسعۀ فضایی مناطق مرزی، فصلنامۀ ژئوپلیتیک، سال اول، شمارۀ اول:1-25.
  13. مطوف، شریف (1381). بررسی پدیدۀ عدم تعادل منطقه‌ای در برابر توسعۀ کشور و استخراج درس‌های از طرح توسعۀ شهرستان مرزی نهبندان برای استفاده در تدوین برنامۀ چهارم توسعۀ کشور، مجموعۀ مقالات همایش چالش‌ها و چشم اندازهای توسعۀ ایران، تهران.
  14. نجارزاده، محمد و مرادنژاد، جمال (1394). ارزیابی عوامل موثر بر رضایتمندی کلی گردشگران خرید در شهرمرزی شهر بانه، فصلنامۀ تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، شمارۀ 36 :  97-118.
  15. ولدبیگی، برهان‌الدین (1388). نگاهی به جاذبه‌های گردشگری اورامان، تهران: نشر احسان، چاپ دوم.