در حوزههای مختلف مطالعات گردشگری، بسته به نیاز و کاربرد، گردشگران به دستههای مختلفی تقسیم میشوند. انواع این دستهبندیها یا گونهشناسیها بر مبنای معیارهای متفاوتی تنظیم میشوند. گونهشناسی جامعهشناختی کوهن بر مبنای مفهوم نهادیشدن یکی ازاین انواع است. در این تحقیق نحوهی تأمین نیازهای اولیه (سرپناه، خوراک و جابه جایی در مقصد) و میزان برخورداری از خدمات میزبانی نهادی شده در شهر مشهد، شاخصی از میزان نهادی بودن گردشگری تعریف شد. به این منظور دادههای طرح پژوهشی«بررسی کیفیت اقامت و ترجیحات زائران ایرانی در مدت حضور در شهر مشهد» مبنای تحلیل ثانویه قرار گرفت. جمعیت نمونهی تصادفی شامل1600 زائر ایرانی شهر مشهد در سالهای 89 و 90 بود. با اتکا به درونمایهی مدل کوهن، گردشگران در سه دسته نهادی، نیمه نهادی و غیر نهادی قرار گرفتند. نتایج نشان داد حدود دو-سوم زائران (3/68 درصد) بهصورت غیرنهادی، کمی بیش از 20درصد به صورت نیمه نهادی و حدود 10درصد نیز بهطور نهادی به مشهد سفر کرده بودند. همچنین نتایج نشان داد افراد جوانتر، شهریها، افراد با درآمد، تحصیلات و منزلت شغلی بالاتر بیش از دیگران از خدمات نهادی گردشگری در شهر مشهد استفاده کرده اند. این نتایج دلالتهایی برای برنامهریزیهای آتی در بخش خصوصی و عمومی در توسعه گردشگری شهر مشهد دارد.
)