تحلیل و ارزیابی کاربرد روش تحلیل سلسله مراتبی فازی در اولویت بندی سناریوهای توسعه گردشگری روستایی

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه مدیریت بازرگانی دانشگاه مازندران

2 دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت اجرایی دانشگاه مازندران

چکیده

استان مازندران یکی از مهم‌ترین مقاصد گردشگری در کشور است. هدف پژوهش پیش‌‌رو بررسی سناریوهای ممکن آینده توسعه گردشگری روستایی در استان مازندران و اولویت‌بندی این سناریوها بر اساس دو شاخص مطلوبیت و احتمال است. برای دستیابی به این هدف از شیوه سناریونویسی در علم و هنر آینده‌پژوهی و روش تحلیل سلسله‌مراتبی فازی استفاده ‌شده است. یافته‌های این پژوهش به مطلوب و محتمل بودن سه سناریو؛ توسعه گردشگری سلامت، گردشگری روستاهای بکر و گردشگری خوراک اشاره دارد و بنابراین می‌توان نتیجه گرفت سرمایه‌گذاری در حوزه تحقق این سه سناریو می‌تواند راهکار خوبی برای توسعه گردشگری روستایی در استان مازندران باشد.

کلیدواژه‌ها


  1. ادبی ممقانی، محمد؛ خانی، فضیلت؛ سجاسی قیداری، حمدالله و فرخی، سعیده (1393). ارزیابی اثرات توسعه گردشگری فرهنگ محور در تغییرات اجتماعی-فرهنگی مقاصد روستایی مطالعه موردی: بخش کن-دهستنا سولقان، برنامه‌ریزی فضایی، شماره‌ی 4: 78-55.
  2. اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان مازندران (1395). نقشه استان مازندران. قابل درسترسی در: http://mazandaran.farhang.gov.ir/fa/ostan/naghshe بازیابی شده در تاریخ 5 اردیبهشت 1395.
  3. اشتری مهرجردی، اباذر (1383). اکو گردشگری و پایداری: تعاریف جنبه‌ها و ویژگی‌های آن، جهاد، شماره‌ی 252: 81-74.
  4. اصغرپور، محمدجواد (1392). تصمیم‌گیری‌های چند معیاره‌، انتشارات دانشگاه تهران.
  5. ایمنی فشلاق، سیاوش و هاشمی، سید سعید (1388). نقش کارآفرینی در توسعه پایدار گردشگری، کار و جامعه، شماره‌ی 106و 107: 105-94.
  6. حاج کریمی، عباس‌علی (1382). تبیین راهبرد مطلوب خدمات پس از فروش خودرو در بازار ایران با استفاده از مدل SWOT و تدوین اولویت‌ها بر اساس تحلیل سلسله مراتبی AHP، چشم‌انداز مدیریت بازرگانی، شماره‌ی 7 و 8: 195-175.
  7. حلاجی ثانی، محمد‌کاظم (1393). خوراک دومین و بهترین جاذبه برای جذب گردشگران به کشور. قابل‌دسترسی در میزان: http://mizanonline.ir/fa/content/2872. بازیابی شده در تاریخ 12 اسفند 1393.
  8. حیدری ساربان، وکیل (۱۳۹۴). بررسی اثرات گردشگری در ارتقای توانمندی‌های اجتماعی و      روان­شناختی روستاییان (مطالعه موردی: شهرستان مشگین شهر)، برنامه‌ریزی و توسعه گردشگری، شماره‌ی 12: 183-165.
  9. حیدری‌فر، محمد رئوف (۱۳۸۸). سرزمین و جهانی‌شدن در خاورمیانه معاصر با تأکید بر گردشگری، مطالعات خاورمیانه، شماره‌ی ۵۸: ۱۴۰-۱۱۳.
  10. خزائی، سعید (۱۳۸۶). آینده‌پژوهی؛ مفاهیم و ضرورتها، انتشارات کشف آینده.
  11. خلیلی، فاطمه و صفدریان، غزال (1389). اکو هتل، حرکتی جهانی به‌سوی گردشگری پایدار، ره‌شهر، شماره‌ی 117: 52-41.
  12. رضوانی، محمدرضا و بیات، ناصر (۱۳۹۳). تحلیل جایگاه گردشگری روستایی در برنامه‌های کلان توسعه‌ی کشور (با تأکید بر برنامه‌های پنج‌ساله‌ی توسعه ملی)، برنامهریزی و توسعه گردشگری، شماره‌ی 9: 30-11.
  13. رکن الدین افتخاری، عبدالرضا؛ پورطاهری، مهدی و  مهدوی، داوود (1389) ارزیابی پایداری گردشگری در روستاهای تاریخی - فرهنگی ایران با تأکید بر پارادایم توسعه‌پایدار گردشگری،. مطالعات گردشگری، شماره‌ی 14: 40-1.
  14. سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری (1393). دستورالعمل احداث و بهرهبرداری از اقامتگاههای بومگردی، سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری.
  15. شاه‌محمدی، محیا (۱۳۸۹). اصول برنامه‌ریزی توسعه‌پایدار گردشگری روستایی، کتاب ماه علوم اجتماعی، شماره‌ی 14: 25-28.
  16. شربتیان، محمد‌حسن (1390). تأملی بر گردشگری شهری در ایران و ارائه راهکارهایی در جهت توسعه‌پایدار، شهر و فرهنگ، شماره‌ی 2: 193-179.
  17. شریف‌زاده، ابوالقاسم و مرادنژادی، همایون (۱۳۸۱). توسعه‌پایدار و گردشگری روستایی، جهاد، شماره‌ی ۲۵۱: 53-61.
  18. شفیعی ثابت، ناصر و براتی طرقی، ابوالقاسم (1388). نقش بازارچه‌های هفتگی روستایی در تحولات اقتصادی روستاهای استان تهران. روستا و توسعه، سال اول، شماره‌ی 12: 52-29.
  19. علیزاده، رضا (1391). چای، فرصتی به نفع گردشگری کشاورزی. قابل‌دسترسی در لاهیگ: http://www.lahig.ir/fa/pages/?cid=5028. بازیابی شده در تاریخ 15 دی 1393.
  20. علی‌قلی‌زاده فیروزجایی، ناصر و قدمی، مصطفی (۱۳۹۱). ارزیابی توسعه گردشگری مقصد در چارچوب پایداری (نمونه موردمطالعه: دهستان تمشکل، شهرستان تنکابن)، تحقیقات جغرافیایی، شماره‌ی ۱۰۴: 104-79.
  21. غزتی خراسانی، عماد. (1391). آموزش زندگی در گردشگری روستایی. قابل‌دسترسی در: http://www.emadezzati.com. بازیابی شده در تاریخ 3 اردیبهشت 1394.
  22. قدمی، مصطفی و شعبانی، مریم (۱۳۹۳). تحلیل سناریو تغییرات کاربری اراضی مقاصد گردشگری نمونه موردی: بخش مرکزی نوشهر، مطالعات و پژوهشهای شهری و منطقهای، شماره‌ی ۲۰: 126-105.
  23. مرکز گردشگری سلامت ایران (1392). گردشگری سلامت چیست؟. قابل‌دسترسی در: http://iranht.ir. بازیابی شده در تاریخ 5 فروردین 1394.
  24. مطیعی لنگرودی، سید حسن؛ نصرتی، فردین و ایمانی، بهرام (1389). ارزیابی دیدگاه گردشگران موزه میراث روستایی در توسعه روستایی مطالعه مورد موزه میراث روستایی گیلان، جغرافیای انسانی، شماره‌ی 4: 198-187.
  25. مظلوم‌زاده، سید مهدی؛ عظاری، مازیار و خوشنویس، یاسر (1386). آینده‍‌پژوهی و آینده‌نگاری و نقشه مفهومی آن در حوزه جوانان، مطالعات جوانان، شماره‌ی 10 و 11: 134-111.
  26. مهرگان، محمدرضا (1391). پژوهش عملیاتی پیشرفته، نشر کتاب دانشگاهی.
  27. وراثتی، حمیدرضا؛ سرور، هوشنگ؛ مبارکی، امید و عبدالله‌زاده، مهدی (1390) امکان سنجی     جاذبه­های اکوتوریستی استان اردبیل، جغرافیا و برنامهریزی، شماره‌ی 40: 199-175.
  28. یزدانی زنگنه، مریم؛ خسروی‌پور، بهمن و غنیان، منصور (۱۳۸۸). راهبردهای توسعه‌پایدار اشتغال در بخش گردشگری روستایی، کار و جامعه، شماره‌ی ۱۰۹: 107-101.
  29.  Assakul, P. (2003). Future Study Methods, Retrieved November 10, 2014 from World Future Society: www.wfs.org
  30. Byrd, E., Bosley, H. and Dornberger, M. (2009). Comparision of stakeholder perception of tourisn impact in rural eastern North Carolina, Tourism Management, No. 30: 693-703.
  31. Dwyer, L., Edwards, D., Mistilis, N., Roman, C. and Scott, N. (2009). Destination and enterprise management for a tourism future, Tourism Management, No. 30: 63-74.
  32. McGehee, N. and Andereck, K. (2004). Factors predicting rural residents' support of tourism, Travel Research, 3(43): 131-140.
  33. Niiniluoto, I. (2001). Futures studies: Science or art?, Futures, No. 33(5): 371-377.‏
  34. Philadelphia EcoCamp. (2014). EcoCamp, Retrieved November 1, 2014 from: http://www.phillyecocamp.org/
  35. Richins, H. (2007). Community tourism development scenarios and their use in tourism research, Asia Pacific Journal of Tourism Research, No. 2(1): 31-42.
  36. Schwaninger, M. (1984). Forcasting leisure and tourism, Scenario projection for 2000-2010, Tourism Mangment, 5(4): 275-250.
  37. van Doorn, J.W. (1986). Scenario writing, A method for long-term tourism forecasting, Tourism Management, No. 7: 49-33.