واکاوی چالش‌های کالبدی توسعه‌ی گردشگری روستایی با استفاده از نظریه بنیانی (مطالعه‌ موردی؛ روستاهای هدف گردشگری استان زنجان)

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه زنجان. دانشکده علوم اجتماعی

2 دانشگاه زنجان

چکیده

هدف از تحقیق حاضر واکاوی چالش‌های کالبدی توسعه گردشگری در نواحی روستایی با استفاده از نظریه بنیانی در روستاهای هدف گردشگری استان زنجان می‌باشد. تحقیق حاضر از لحاظ هدف، توسعه ای-کاربردی و از نظر پارادایم در گروه تحقیقات کیفی قرار می‌گیرد و از بعد روش از نظریه بنیانی بهره برده است. جهت گردآوری اطلاعات از اسناد کتابخانه‌ای، تهیه عکس و فیلم، مصاحبة عمیق و مشاهده مستقیم و غیرمشارکتی استفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش مدیران محلی هشت روستای هدف گردشگری استان زنجان می‌باشد.داده‌های جمع‌آوری شده از طریق تحلیل محتوایی مورد واکاوی قرار گرفتند. با پیوند دادن کدها (کدگذاری باز)، مفاهیم (کدگذاری محوری)، مقوله‌ها (کدگذاری انتخابی) و تایید اعتبار مفاهیم بدست آمده تحقیق از شیوه روش کانونی توسط خبرگان، مدل مفهومی تحقیق ترسیم شد و تأیید نظر کارشناسان نیز به مدل اعتبار بخشید. نتایج حاصل تحقیق نشان می‌دهد که روستاهای هدف گردشگری استان زنجان با چالش‌های کالبدی همچون تخریب بافت و معماری سنتی روستا، مسائل‌محیطی، ضعف امکانات-خدمات، ضعف زیرساخت‌ها و ناوگان حمل‌و نقل روبرو می‌باشند.

کلیدواژه‌ها


ازکیا، مصطفی؛ غفاری، غلام رضا. (1383)، توسعه‌ی روستایی با تأکید بر جامعه‌ی روستایی ایران ، نشر نی.
افتخاری، عبدالرضا رکن‌الدین، سجاسی قیداری، حمداله (1391)، بنیان‌های نظریه‌ای برنامه‌ریزی کالبدی مناطق روستایی، بنیاد مسکن انقلاب اسلامی، معاونت عمران روستایی.
پورسلیمانی، علی، رشیدی، فرزاد (1390)، عوامل مؤثر بر رضایت گردشگران در ایران، بانک مقالات بازاریابی
پاپ‌زن، عبدالمجید؛ قبادی، پرستو، زرافشانی، کیومرث، گراوندی، شهپر. (1389)، محدویت‌های گردشگری روستایی با استفاده از نظریه‌ی بنیانی (مطالعه‌ی موردی: روستای حریر، استان کرمانشاه)، پژوهش‌های روستایی، دوره‌ی 1، شماره‌ی 3، 27-52.
پورطاهری، مهدی، افتخاری، عبدالرضارکن الدین، بدری، سید علی (1390)، راهبردها و سیاست‌های توسعه‌ی کالبدی سکونتگاه‌های روسـتایی، انتشـارات بنیاد مسکن انقلاب اسلامی.
جعفری، حمید، حاتمی شاه خالی، سیده محدثه (1395)، بررسی نقش گردشگری در تحولات کالبدی-کارکردی سکونتگاه‌های روستایی شهرستان لاهیجان فصلنامه برنامه‌ریزی منطقه‌ای، سال 6، شماره‌ی پیاپی23، صص 191-200.
حیدری ساربان، وکیل، نیرومند شیشوان، صغرا، مجنونی توتاخانه، علی، نقابی، محبوبه (1396)، بررسی و ارزیابی نقش اجرای طرح هادی در توسعه‌ی گردشگری روستاهای توریستی (مطالعه‌ی موردی: روستای توریستی صور در شهرستان بناب)، مجله‌ی جغرافیا و توسعه، شماره 46، صص 79-100.
رضوانی، محمدرضا و بیات، ناصر (1393)، تحلیل جایگاه گردشگری روستایی در برنامه‌های کلان توسعه کشور (باتأکید بر برنامه‌های پنج ساله توسعه ملی). مجله‌ی برنامه‌ریزی و توسعه-ی گردشگری، سال سوم،شماره 9، صص 11-30.
ریاحی، وحید، مهرعلی‌تبارفیروزجایی، مرتضی (1393)، بررسی آثار محیطی گردشگری بر سکونتگاه‌های روستایی (مطالعه‌ی موردی، روستاهای کوهپایه‌ای شهرستان بابل)، مجله بین‌المللی انجمن جغرافیای ایران، سال دوازدهم، شماره 40، 148-160.
رضائی، روح الله.، صفا، لیلا. و رنجبران، پریسا. 1394. شناخت و واکاوی مشکلات توسعه‌ی گردشگری در مناطق روستایی استان اصفهان (مطالعه‌ی‌ موردی: روستایی ابیانه)، فصلنامه‌ی فضای جغرافیایی اهر، سال پانزدهم، شماره‌ی 49، صص 37-56.
سعیدی، عباس (1383)، مسایل و چشم انداز عمران و توسعه‌ی روستایی در ایران، مسکن و محیط روستا، شـماره 108 ، 3-14.
سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور (1395) قانون برنامه ششم توسعه‌ی اقتصادی،اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران (1396-1400)، تهران.
عینالی، جمشید و رومیانی، احمد (1394)، تحلیلی بر اثرات گردشگری خانه‌های دوم در مناطق روستایی (مطالعه موردی: دهستان حصار ولی‌عصر- شهرستان بوئین ‌زهرا)، فصلنامه فضای جغرافیایی اهر، 15 (49)، 136-115.
عینالی، جمشید، فراهانی حسین، چراغی، مهدی، عباسی، فریبا (1397)، ارزیابی نقش گردشگری روستایی در توسعه پایدار جوامع محلی، (روستاهای هدف گردشگری استان زنجان)، گردشگری و توسعه، سال هفتم شماره دوم، 193-171.
عینالی، جمشید، عباسی، فریبا، شاهسونداینالو، سعید (1395)، ارزیابی اثرات گردشگری خانه‌های دوم بر کیفیت زندگی روستایی (مورد: روستای پنبه جوق، شهرستان ایجرود)، همایش توسعه‌ی پایدار گردشگری از تئوری تا عمل با رویکرد توسعه‌ی پایدار، مازندارن.
عباسی، فریبا (1396)، واکاوی چالش‌های توسعه‌ی گردشگری در نواحی روستایی از دیدگاه مدیران محلی (مطالعه‌ی موردی: روستاهای هدف گردشگری استان زنجان)، پایان نامه کارشناسی ارشد، جغرافیا، دانشگاه زنجان.
عبدالهی، علی، عباسی، محمد جواد (1395)، ارزیابی اثرات گردشگری مذهبی بر توسعه‌ی کارآفرینی روستاهای پیرامونی، مطالعه‌ی موردی منطقه‌ی قره پشتلو شهرستان زنجان، مجله پژوهش و برنامه‌ریزی روستایی، سال5، شماره2، پیاپی 14، صص 47-62.
فتاحی، محمدی، (1399)، شناسایی موانع گردشگرپذیری روستای هدف گردشگری حیدرآباد سیوان، مجله‌ی جغرافیا و توسعه، شمارۀ59، صص 211-226.
قربانی‌نیا، زهرا، نیک‌زاد، وحید، صالحی، اسماعیل (1394)، ارزیابی اثرات زیست‌محیطی پژوه‌های گردشگری (مطالعه‌ی موردی: منطقه‌ی گردشگری اوان)، مجله‌ی برنامه‌ریزی و توسعه‌ی گردشگری، سال چهارم، شماره‌ی 13، صص 147-167.
قدیری معصوم، مجتبی، مطیعی لنگرودی، سید حسن، مهرپویا، حسن (1392)، تبیین اثرات کالبدی گردشگری بر نواحی روستایی (مورد پژوهش:دهستان بیرون بشم-بخش کلاردشت)، مجله‌ی برنامه‌ریزی و توسعه‌ی گردشگری، سال دوم، شماره‌ی 5، صص 33-49.
محمدی، سعدی، طلعتی، مرضیه، اسدی، سیوان، منوچهری، سوران (1397)، تبیین اثرات گسترش گردشگری در تغییر سطح معیشت روستاهای کوهستانی (مطالعه‌ی موردی دهستان اورامان- غرب استان کردستان)، مجله‌ی تحقیقات جغرافیایی، سال 33، شماره 1، صص 191-208.
مطیعی لنگرودی، حسـن، یـاری، ارسـطو (1389)، حفاظت محیط‌زیست و برنامه‌ریزی توسعه‌ی فیزیکی روستا بـا تأکیـد بـر ارزیابی طرح‌های هادی روستایی، مجله‌ی جغرافیا و برنامه ریزی محیطی، سال 21 ،شماره پیاپی 39 ، شماره 3 ،صص60 -45
منافیان، هدی، دانشورعامری، ژیلا (1393)، مطالعه‌ی کمبودهای خدماتی گردشگری روستای ابیانه از دیدگاه گردشگریان، تحقیقات اقتصاد وتوسعه‌ی کشاورزیایران، دوره‌ی 45، شماره‌ی 2، صص 343-350.
مرکز آمار ایران، سالنامه‌ی آماری استان زنجان، 1395.
نادر مهدیی، کریم، اذانی، مهری، یعقوبی فرانی، احمد، روستایی، مریم (1392) واکاوی تأثیرات گردشگری در روستای ابیانه با استفاده از تکنیک swot، تحقیقات جغرافیایی، دوره‌ی 28، شماره‌ی 4، صص 31-44.
 
 
Amar, T. (2013): The pathology space economy and rural development, quarterly space economy and rural development, second year, N: 1, p: 171 -192, Tehran.
Ahmed, I. & Jahan, N. (2013). Rural Tourism-Prospects in Rustic Bengal. European Journal of Business and Management, ISSN, 2222-1905.
Bahrami, R. and Noori, K. 2013. Analysis of the role of tourism and its impact on rural development (case study of the central part of Marivan), Technical Journal of Engineering and Applied Sciences, 3 (12):1074-1080.
Barrios, Erniel, 2007, Access to RURAL Development: Househohd Perceptions onDevelopmen, ADB Institute Discssino Paper No 61.
Butter, R., & Stephan, B. (2004). Tourism and National Park. John Wiley & Sons publication.
Croy, W. G. (2010). "Planning for film tourism: Active destination image management." Tourism and Hospitality Planning & Development 7(1): 21-30.
Dimitrovskia,Darko Dragi Aleksandar Tomislav Todorovic, Aleksandar Djordje Valjarevic (2012). Rural tourism and regional development: Case study of development of rural tourism in region of Gruza Sebria. Procedia Environmental Sciences 14 ( 2012 ) 288 – 297.
Dick, Bob, Grounded Theory, 2005, available at: www.scu.edu.au/schools/gcm/ar/arp/adatadriv.html.
Figueiredo, E., Kastenholz, E., Eusébio, M. C., Gomes, M. C., Carneiro, M. J., Baptista, P. & Valente, S. (2011). O Rural Plural–olhar o presente, imaginar o futuro. Castro Verde-Alentejo, 100.
Doris Anna Carson (2018), Challenges and opportunities for rural tourism geographies: a view from the ‘boring’ peripheries,  Tourism Geographies, VOL 20: NO 4, 737-741, DOI:10.1080/14616688.2018.1477173.
Garrod, Brain, Wornell, Roz, Youell, Ray, 2006, Reconceptualising Rural Recourse as Countryside Capital: the case of rural tourism, Journal of rural studies, www.elsevier.com.
Goodwin, H. (2012) Measuring and reporting the impact of tourism on poverty. In Developments in Tourism Research (Eds. Tribe, J. and Airey, D.) 123-142. Oxford Uniuersity Press, New York.
Herrmann, S. and Osinski, E. (1999). Planning sustainable land use model in rural areas at different spatial levels using GIS and modelling tools. Landscape and Urban Planning46(1): 93–101.
Ionela, G. P., Constantin, B. M., & Dogaru, L. D. (2015). Advantages and limits for tourism development in rural area (Case Study Ampoi and Mureş Valleys). Procedia Economics and Finance, 32, 1050-1059.
Kastenholz, E., Carneiro, M. J., Marques, C. P., & Lima, J. (2012). Understanding and managing the rural tourism experience—The case of a historical village in Portugal. Tourism Management Perspectives, 4, 207-214.
Kim, S., & Jamal, T. (2015). The co-evolution of rural tourism and sustainable rural development in Hongdong, Korea: complexity, conflict and local response. Journal of Sustainable Tourism, 23(89), 1363-1385. of Rural Studies xxx.
Komppula, R. (2014). "The role of individual entrepreneurs in the development of competitiveness for a rural tourism destination,case study." Tourism Management 40: 361-371.
Moghaddam, Alireza, Coding Issues in Grounded Theory, 2006, available at:www.iier.org.au/iier16/moghaddam.Html.
Matei Florentina Daniela (Titilina) (2015). Cultural tourism potential, as part of rural tourism development in the North-East of Romania. Procedia Economics and Finance 453 – 460
Maksimovic, M., Mihajlovic, D., & Urosevic, S. (2015). Economic Effects of Rural Tourism in Eastern Serbia Based on the Concept of Sustainable Development. Quaestus, (6), 41.
Moh’d, I. S. (2016). The roles of tourism industry in socio-econoc development of Zanzibar: a case study of Zanzibar town (Doctoral dissertation, Mzumbe University).
Nielsen, H. and Spenceley, A. (2015) The success of tourism in Rwanda – Gorillas and more. Journal of Toursim Management 5(12): 125-165.
Oliveira, J.A., & Costa, L., 2011, Second Homes in Portugal: Conceptual Issues and Findings of Desk and Field Research, 2nd International Workshop on Lifestyle.
Popescu, L., Badita, A., & Mazilu, M. (2014). Can Rural Tourism Foster Local Development? Perspectives on the Future of Rural Tourism in Romania. Journal of Tourism Challenges and Trends, 7(1), 69.
Phillips, W. J., et al. (2013). "Tourist word of mouth and revisit intentions to rural tourism destinations: A case of North Dakota, USA." International journal of tourism research 15(1): 93-104.
Roca, M.N., Oliveira, J.A., Roca, Z. & Costa, L., 2011, Second Homes in Portugal: Conceptual Issues and Findings of Desk and Field Research, 2nd International Workshop on Lifestyle
Snieška, V., Barkauskienė, K., & Barkauskas, V. (2014). The impact of economic factors on the development of rural tourism: Lithuanian case. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 156, 280-285.
Saner, R., Yiu, L. & Filadoro, M. (2015). Tourism Development in Least Developed Countries: Challenges and Opportunities. In Handbook of Research on Global Hospitality and Tourism Management (pp. 229-255). IGI Global.
Sandbrook, C. G. (2010). "Putting leakage in its place: the significance of retained tourism revenue in the local context in rural Uganda." Journal of International Development 22(1): 124-136.
Szabo, Bernadett. 2005. (Rural tourism as alternative income source for rural areas along the hortobagy), Center For International Research, World Development, Vol20, No 11.
Streimikiene, D., & Bilan, Y. (2015). Review of rural tourism development theories. Transformations in Business & Economics, 14(2), 21-34.
Sharply, R. 2005. Rural tourism and Sustainability-American, new direction in rural tourism, Ashgate, England,38-58.
Tosun, C. (2002). Host Perceptions of Impacts a Comparative Tourism Study, Annals of Tourism Research, 29 (1), PP: 231–253.
Zhang, J., Ji, M., Zhang, Y. (2015). Tourism sustainability in Tibet – Forward planning using a systems approach, Ecological Indicators, 56: 218–228