تحلیل نقش توریسم بر رفاه اقتصادی با روش داده های تابلویی

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه اقتصاد دانشگاه مازندران

2 کارشناس ارشد اقتصاد دانشگاه مازندران

چکیده

توریسم صنعتی پویا و فراگیر است که طیف وسیعی از مزایا و ارزش­ها را برای سازمان­ها، جوامع و مناطقی که در این صنعت سهیم­ اند فراهم می­ کند. این صنعت با افزایش فعالیت اقتصادی و افزایش تنوع در آن و همچنین ایجاد انگیزه برای توسعه اقتصادی و سرمایه­ گذاری و افزایش اشتغال و درآمد موجب بهبود رفاه اقتصادی می­شود. از این­رو امروزه صنعت توریسم به عنوان یکی از مهم‌ترین صنایع دنیا مطرح بوده و اهمیت روزافزون آن موجب شده تا نه تنها به عنوان یک صنعت، بلکه به عنوان صنعتی درآمدزا، دارای قابلیت‌های فراوان رشد و توسعه و ایجاد اثرات مثبت اقتصادی و افزایش رفاه شناخته شود. پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر بخش توریسم بر رفاه اقتصادی، در منتخبی از 50 کشور جهان سال­های 2016-2004 انجام شده است. برای این منظور ابتدا شاخص رفاه اقتصادی (IEWB[1]) با استفاده چهار جزء جریان مصرف، انباشت ثروت، توزیع درآمدهای فردی و سطح امنیت اقتصادی محاسبه شده و سپس مبتنی بر روش داده ­های تابلویی برآورد در قالب یک الگوی پایه و سه سناریو (بر اساس ویژگی صادرکنندگی سوخت، قرار داشتن در زمره کشورها برتر از حیث توریسم؛ و عضویت در سازمان همکاری اقتصادی و توسعه) صورت گرفت. نتایج حاکی از آن است که بخش توریسم و تولید ناخالص داخلی اثری مثبت؛ و تورم اثری منفی بر رفاه اقتصادی دارد. البته نوع و اندازه‌ی این اثرات بر رفاه اقتصادی در گروه‌های مختلف کشوری متفاوت است. به نحوی­که برای کشورهای صادرکننده­ ی سوخت نظیر ایران، اثرگذاریِ مثبتِ ارزش افزوده ­ی حقیقی توریسم بر رفاه اقتصادی کمتر از سایر کشورها بوده و در کشورهای برتر در صنعت توریسم، اندازه اثرگذاری بیشتر است. همچنین برای تورم و تولید نیز در گروه­ های سه­گانه از کشورها، اندازه­ی اثرگذاریِ متفاوتی بر رفاه اقتصادی مشاهده شده است.



[1] Index of Economic Well-Being

کلیدواژه‌ها


  1. باقری، مسلم، شجاعی، پیام و کیانی، مهرداد (1395). ارائه مدل تفسیری ساختاری     شاخص­های رقابت­پذیری سفر و گردشگری، مجله برنامه­ریزی و توسعه گردشگری، سال 5، شماره 18: 157-137.
  2. بختیاری، صادق، رنجبر، همایون و قربانی، سمیه (1391). شاخص ترکیبی رفاه اقتصادی و اندازه­گیری آن برای منتخبی از کشورهای درحال توسعه، مجله پژوهش­های رشد و توسعه اقتصادی، سال 3، شماره 9: 58-41.
  3. جعفری صمیمی، احمد و ساداتی، سیده رقیه (1396). تاثیر اقتصادی، اجتماعی و سیاسی جهانی­شدن بر رفاه اقتصادی در کشورهای منتخب، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه مازندران، دانشکده علوم اقتصادی و اداری.
  4. حسینی، محمدرضا، جعفری صمیمی، احمد (1389). برآورد و ارزیابی روند رفاه اقتصادی ایران با استفاده از شاخص ترکیبی CIEWB، فصلنامه پژوهش­های اقتصادی ایران، سال 14، شماره 42: 122-101.
  5. خاکسار آستانه، حمیده و رهنما، علی (1394). بررسی رابطه بین گردشگری و توزیع عادلانه درآمدها در اقتصاد ایران، کنفرانس ملی ایده­های نوین در کشاورزی محیط زیست گردشگری، اردبیل، موسسه حامیان زیست اندیش محیط آرمانی، http://www.civilica.com.
  6. راسخی، سعید و محمدی، ثریا (1395). اثر گردشگری بر توزیع درآمد برای کشورهای دی هشت، فصلنامه مجلس و راهبرد، سال 24، شماره 9: 336-309.
  7. رضاقلی­زاده، مهدیه (1395). بررسی تاثیر گردشگری بر مثلث فقر، نابرابری و رشد اقتصادی، فصلنامه مطالعات مدیریت گردشگری، سال 11، شماره 36: 160-125.
  8. زروکی، شهریار و اولیایی­نسب، مرضیه (1396). بررسی عوامل مؤثر بر رشد گردشگری با تاکید بر رقابت­پذیری مقصد کاربردی از روش داده­های تابلویی پویا و تخمین­زن GMM-Sys. مجله برنامه­ریزی و توسعه گردشگری، سال 6، شماره 23: 104-77.
  9. گجراتی، دامودار (1389). مبانی اقتصادسنجی، ترجمه­ی حمید ابریشمی، جلد دوم، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ ششم.
  10. میرزائی، حسین، دیزجی، منیره و آقاپوراقدم‏میانجی، فاطمه (1393). بررسی تأثیر جذب گردشگران خارجی بر توزیع درآمد در ایران، اولین کنفرانس بین‌المللی یافته‌های نوین در علوم کشاورزی، منابع طبیعی و محیط زیست، تهران، انجمن توسعه و ترویج علوم و فنون بنیادین، http://www.civilica.com .
  11. ویسی، هادی (1396). بررسی سیاست­گذاری صنعت گردشگری در قوانین بالادستی جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه مطالعات راهبردی سیاست­گذاری عمومی، دوره 7، شماره 25.
  12. هوشمند، محمود، مصطفوی، سید مهدی، احمدی شادمهری، محمدطاهر، محقق، اکرم (1392). بررسی تاثیر گردشگری بر کاهش فقر در کشورهای منتخب در حال توسعه، مجله  برنامه­ریزی و توسعه گردشگری، سال 2، شماره 1: 28-11.