بررسی تاثیر سرمایه اجتماعی بر رفتارهای محیط زیستی مطالعه موردی: گردشگران دریاچه شورابیل اردبیل

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار جامعه شناسی محیط زیست و مدیر مسول مجله برنامه ریزی و توسعه گردشگری

2 عضو هیات علمی

3 کارشناسی ارشد پژوهش علوم اجتماعی

چکیده

هدف از این پژوهش، بررسی تأثیر سرمایه اجتماعی بر رفتارهای محیط زیستی گردشگران دریاچه شورابیل (اردبیل) می باشد. پژوهش حاضر، به روش پیمایش انجام شده است. جامعه آماری در این تحقیق، گردشگران دریاچه شورابیل می‌باشند و از نمونه گیری آسان استفاده شده است. برای گردآوری داده‌ها از پرسشنامه استفاده‌شده توسط چو و کانگ، صالحی استفاده‌شده است که روایی و پایایی آن موردمحاسبه قرارگرفته است. همچنین به‌منظور فرضیات تحقیق از تکنیک معادلات ساختاری با استفاده از نرم‌افزار آموس نسخه 22 استفاده شد. نتایج نشان می‌دهند که سرمایه اجتماعی گردشگران بر رفتارهای محیط زیستی آنها نقش دارد. همچنین سرمایه اجتماعی بر احساس تعلق به جامعه گردشگران نقش دارد، ولی سرمایه اجتماعی بر نگرش محیط زیستی تاثیر ندارد. از طرفی، احساس تعلق به جامعه بر نگرش محیط زیستی نقش دارد، اما احساس تعلق به جامعه بر رفتارهای محیط زیستی نقش ندارد. همچنین، نگرش محیط زیستی بر رفتارهای محیط زیستی تاثیر دارد. از یافته های این تحقیق می توان نتیجه گرفت که برای بهبود رفتار مردم نسبت به محیط زیست و همچنین توسعه رفتارهای محیط زیستی مسئولانه، باید سرمایه اجتماعی و به ویژه اعتماد در گردشگران و به طور کلی در جامعه، تقویت شود.

کلیدواژه‌ها


ازکیا مصطفی و غفاری غلامرضا(1380)، بررسی رابطه بین اعتماد و مشارکت اجتماعی در نواحی روستایی شهر کاشان، نامه علوم اجتماعی، شماره 17: 31- 3.
امامقلی، لقمان (1390)، بررسی تاثیر سرمایه اجتماعی بر رفتارهای زیست محیطی (مطالعه موردی: استان کردستان)، پایان نامه کارشناسی ارشد، به راهنمایی صادق صالحی، دانشگاه مازندران.
باید، آرزو (1393)، بررسی جامعه شناختی رفتار گردشگران (مطالعه موردی: گردشگران پارک جنگلی نور)، پایان نامه کارشناسی ارشد، به راهنمایی صادق صالحی، دانشگاه مازندران.
پاتنام، رابرت( ۱۳۸۰)، دموکراسیوسنتهایمدنی، ترجمه محمد تقی لفروز، تهران: انتشارات روزنامه سلام.
پازوکی نژاد، زهرا (1391)، دانشجویان و  تغییرات جهانی آب و هوا (بررسی  شناخت دانشجویان نسبت به  تغییرات جهانی آب و هوا و عوامل اجتماعی موثر بر آن)، پایان نامه کارشناسی ارشد، به راهنمایی صادق صالحی، دانشگاه مازندران.
تاجبخش، کیان. (1384)، سرمایه اجتماعی، اعتماد، دموکراسی و توسعه، ترجمه افشین خاکباز و حسن پویان، تهران : نشر شیرازه.
تقوی، مهدی و سلیمانی،علی (1388)، عوامل مؤثر بر رشد صنعت گردشگری ایران. پژوهشنامه اقتصادی، سال نهم، شماره سوم.
تونکیس، فران (1387)، اعتماد، سرمایه اجتماعی و اقتصاد، مجموعه مقالات اعتماد و سرمایه اجتماعی، ترجمه محمد تقی دلفروز، انتشارات پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری تهران.
خوش فر غلامرضا (1387)، تاثیر سرمایه اجتماعی بر مشارکت سیاسی مطالعه موردی استان گلستان، رساله دکتری، به راهنما دکتر محمد حسین­پناهی، دانشگاه علامه طباطبائی، دانشکده علوم اجتماعی.
زاهدی، شمس السادات.(1385 )، مبانی توریسم و اکوتوریسم، با تأکید بر محیط زیست، تهران: انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی.
شجاعی باغینی، مهدی و همکاران (1387)، مبانی مفهومی سرمایه اجتماعی، تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
صالحی، صادق و امامقلی، لقمان (1395)، نقش هنجارهای فردی و اجتماعی در شکل‌گیری رفتار حامی محیط زیست، فصلنامه علمی ـ پژوهشی آموزش محیط زیست و توسعه پایدار4(3), 12-21.‎
صالحی، صادق و امامقلی، لقمان (1391)، بررسی تاثیر سرمایه اجتماعی بر رفتارهای زیست محیطی(مطالعه موردی : استان کردستان)، مجله جامعه شناسی ایران، دوره سیزدهم، شماره چهارم.
عقیلی، سید محمود، خوشفر، غلامرضا  و صادق صالحی (1388)، سرمایه اجتماعی و رفتارهای زیست محیطی مسئولانه در شمال ایران( مطالعه موردی: استان های گیلان، مازندران و گلستان)، مجله علوم کشاورزی و منابع طبیعی، شماره شانزدهم.
علیوردی نیا، اکبر، شارع پور، محمود و مهدی ورمزیار (1387)، سرمایه اجتماعی خانواده و بزهکاری، زن در توسعه و سیاست6(2).‎
فتحی، ضرغام(1392)، تحلیل رفتارهای زیست محیطی ساکنان شهر رشت با تاکید بر سبک زندگی روزمره، پایان نامه کارشناسی ارشد، به راهنمای حسن چاوشیان، رشته جامعه شناسی. دانشگاه گیلان.
فیلد، جان(1386)، سرمایه اجتماعی، ترجمه ی غلامرضا غفاری و حسین رمضانی، تهران: انتشارات کویر.
فیروزجائیان، علی اصغر و توکلی، جواد، (1394)، تحلیل جامعه شناختی قانون گریزی در رانندگی با تاکید بر نظریه کنترل اجتماعی (مطالعه موردی: جوانان شهر نکا)، پژوهش های راهبردی امنیت و نظم اجتماعی، 5(13)، 25- 40.
مبارکی، محمد (1383) بررسی رابطه سرمایه اجتماعی وجرم، پایان نامه کارشناسی ارشد، تهران: دانشگاه شهید بهشتی.
محمدی، شعبان (1393)، بررسی جامعه شناختی رابطه سرمایه اجتماعی با رفتارهای زیست محیطی مسئولانه( مورد مطالعه: شهروندان 15 سال و بالاتر شهر اهواز)، به راهنمایی عبدالرضا نواح، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید چمران اهواز.
یزدانی، هیمن و شمس، علی (1395)،تأثیر سرمایه اجتماعی بر رفتار زیست‌محیطی روستاییان شهرستان مریوان، فصلنامه علمی ـ پژوهشی آموزش محیط زیست و توسعه پایدار4(4), 86-75.‎