بررسی الگوهای ذهنی خبرگان در مواجهه با اکوتوریسم پساکرونا با استفاده از روش‌شناسی کیو

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار مدیریت دولتی، دانشکده مدیریت و اقتصاد، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران

2 دانشکده مدیریت، گروه مدیریت دولتی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران

3 گروه مدیریت، دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه تهران- پردیس فارابی، قم، ایران

4 گروه مدیریت دولتی، دانشکده مدیریت و اقتصاد، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران

چکیده

در ماه‌های اخیر، جامعه‌ی جهانی با بحران بزرگی با عنوان همه‌گیری ویروس کرونا روبرو شده که تمام سیستم‌های اقتصادی و اجتماعی از جمله، اکوتوریسم را تحت تأثیر منفی قرار داده است. اما، همه‌گیری ویروس کرونا درس‌آموخته‌هایی را برای آینده اکوتوریسم فراهم نموده است که با توجه به این تجربه‌ها می‌توان در جهت توسعه و بالندگی آن گام برداشت. از این‌رو، هدف پژوهش حاضر بررسی الگوهای ذهنی خبرگان در مواجه با اکوتوریسم پساکرونا با استفاده از روش‌شناسی کیو می‌باشد. جامعه‌ی آماری پژوهش حاضر شامل کانون انجمن‌های صنفی کارگری راهنمایان گردشگری سراسر کشور است. فضای گفتمان پژوهش حاضر شامل پایان‌نامه‌ها و مقالات معتبر داخلی و خارجی می‌باشد که برای پرهیز از سوءگیری پژوهش، از نمونه‌ی کیو بی‌ساختار استفاده شده است. برای ایجاد نمونه‌ی کیو بی‌ساختار تعداد 60 نفر از اعضای جامعه به عنوان خبرگان گردشگری و اکوتوریسم انتخاب گردید. برای بررسی روایی و پایایی روش پژوهش از آزمون آلفای کرونباخ، شاخص KMO و آزمون بارتلت استفاده شد. در زمینه شناسایی الگوهای ذهنی خبرگان، تحلیل عاملی اکتشافی و ماتریس همبستگی بکار رفته شده و از روش مؤلفه‌های اصلی برای استخراج نهایی عوامل استفاده شد. درنهایت، هشت عامل با مجموع واریانس کل تبیین شده به میزان 899/71 درصد به عنوان عوامل اصلی شناسایی شد.

کلیدواژه‌ها


 
برنامه ی پنج‌ساله ی ششم توسعه. (1395). قانون برنامه ی پنج‌ساله ی ششم توسعه ی اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران و قانون احکام دائمی برنامه‌های توسعه ی کشور.
تارویردی‌زاده، وحید؛ جعفری هفتخوانی، نادر و آذرفر، امیر. (1398). گونه‌شناسی ذهنیتهای مدیران درباره ی تعاملات بین‌المللی دانشگاه امام صادق(ع): روش‌شناسی مبتنی بر کیو. فرهنگ در دانشگاه اسلامی, 9(33), 527-542.
خوشگویان‌فرد، علیرضا. (1389). روش‌شناسی کیو. تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات
دانایی‌فرد، حسن و مولوی، زینب. (1399). الگوهای ذهنی اعضای هیات علمی درباره ی پیامدهای سیاست رشد کمی دانشجویان: مطالعه‌ای براساس روش کیو. فصلنامه ی سیاستگذاری عمومی, 6(1), 111-128.
دلپسند، افسون و محقق، نادر. (1397). بررسی تاثیر هوش تجاری بر چابکی سازمان در بیمارستان های مقصد گردشگری سلامت (مطالعه ی موردی شهر تهران). رویکردهای پژوهشی نوین در مدیریت و حسابداری, 8(2), 1-12.
شیخی، محمد؛ مدیری، مهدی و رمضانی، سارا. (1399). شناسایی و طبقه‌بندی عوامل موثر بر تغییرات کاربری و پوشش اراضی شهر دماوند با استفاده از روش‌شناسی کیو. برنامه ریزی و آمایش فضا, 38(24), 141-168.
صالحی، صادق؛ ابراهیمی، لیلا و فتاحی، ناصر. (1397). مشارکت محلی و توسعه ی بوم‌گردی (مطالعه ی‌ موردی روستای جنت رودبار). آموزش محیط زیست و توسعه ی پایدار, 15(6), 121-136.
کرمی، آیت‌اله؛ بارانی، نادر و اسکندری، آذر. (1398). بررسی آثار بوم‏گردی کشاورزی بر توسعه ی اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی در مناطق روستایی سیستان. روستا و توسعه, 22(2), 65-86.
کرمی، زین‌العابدین؛ حسن‌آبادی، داود و لطفی، شهرزاد. (1399). تحلیل و بررسی نقش دولت در مدیریت و برنامه‌ریزی بحران‌های گردشگری؛ مطالعه ی موردی بحران کرونا. نگرش های نو در جغرافیای انسانی, 47(12), 617-639.
کریمی، داریوش؛ مهدی، عاطفه؛ فرشچی، پروین و پناهی، مصطفی. (1398). مدل ارزیابی سایت و برنامه‌ریزی اکوتوریسم در مناطق تحت حفاظت با رویکرد ظرفیت برد اکولوژیکی. تحقیقات جغرافیایی, 135(34), 44-54.
کریمی‌کندزی، سجاده. (1399). توسعه ی بوم‌گردی و نقش آن در توسعه ی جاذبه‌های بوم‌گردی شهرستان آران و بیدگل. مطالعات اجتماعی گردشگری, 16(8), 223-242.
مرادی، حشمت؛ پورسعید، علیرضا؛ واحدی، مرجان و آرایش، محمدباقر. (1399). طراحی مدل توسعه ی بوم گردی روستاهای هدف گردشگری استان کرمانشاه. گردشگری و توسعه, 9(1), 25-46.
میرزاده‌کوهشاهی، مهدی؛ شهدادی، علی و رستمی، منا. (1398). تحلیل ظرفیت‌های محلی برای توسعه ی بوم‌گردی در روستای بنگلایان بندرعباس. روستا و توسعه, 85(22), 45-70.
یغفوری، حسین؛ حسینی، سیدعلی و حسینی، سیده مریم. (1399). تدوین سناریوهای مؤثر بر توسعه ی گردشگری با رویکرد آینده‌نگاری مطالعه ی موردی: استان کهگیلویه و بویراحمد. نشریه ی گردشگری شهری, 7(1), 107-127.
 
Arshad, M. I., Iqbal, M. A., & Shahbaz, M. (2018). Pakistan tourism industry and challenges: a review. Asia Pacific Journal of Tourism Research23(2), 121-132.
Carr, A., Ruhanen, L., & Whitford, M. (2016). Indigenous peoples and tourism: the challenges and opportunities for sustainable tourism. Journal of Sustainable Tourism24(8-9), 1067-1079.
Dewi, L. (2020). Resilience Ecotourism in Papua Amid Covid 19 Pandemic. E-Journal of Tourism, 250-264.
Fennell, D. A. (2020). Ecotourism. Routledge.
Fournier, G., O’Neill, S., & Moreno Sala, M. T. (2020). Strategic approaches to learning sight-singing at college level: An investigation using Q Methodology. Psychology of Music, 0305735620964315.
Harsono, S. (2020, August). The Impact of Covid-19 on Marine Ecotourism in Tegal City. In E3S Web of Conferences (Vol. 202, p. 07020).
Higgins-Desbiolles, F. (2020). Socialising tourism for social and ecological justice after COVID-19. Tourism Geographies, 1-14.
Higgins-Desbiolles, F. (2020). The “war over tourism”: challenges to sustainable tourism in the tourism academy after COVID-19. Journal of Sustainable Tourism, 1-19.
Huang, C., Wang, Y., Li, X., Ren, L., Zhao, J., Hu, Y., ... & Cheng, Z. (2020). Clinical features of patients infected with 2019 novel coronavirus in Wuhan, China. The lancet395(10223), 497-506.
Lee, J. H. (2019). Conflict mapping toward ecotourism facility foundation using spatial Q methodology. Tourism Management72, 69-77.
Lemenih, M., Mesfin, D., Kindu, M., & Abebaw, D. (2009). Benefit Sharing Mechanisms for the Bale Eco-Region Sustainable Management. Implemented by FARM-Africa/SOS Sahel collaboration with the Oromia region Forest Enterprises Supervisory Agency, a Final Report, 1-50.
Menbere, I. P., & Menbere, T. P. (2017). Opportunities and challenges for community-based ecotourism development: A case study in Dinsho and Goba Woredas, Southeast Ethiopia. International Journal of Ecology and Ecosolution4(1), 5-16.
Mondino, E., & Beery, T. (2019). Ecotourism as a learning tool for sustainable development. The case of Monviso Transboundary Biosphere Reserve, Italy. Journal of Ecotourism18(2), 107-121.
Parmawati, R., Kurnianto, A. S., Kontrayana, A., Cholis, A. F., Hidayat, H., & Al Aluf, W. (2018). Analysis of ecotourism development of sembilangan beach: characters, factors, and challenges. International Journal of Applied Sciences in Tourism and Events2(1), 59.
Qiu, R. T., Park, J., Li, S., & Song, H. (2020). Social costs of tourism during the COVID-19 pandemic. Annals of Tourism Research84, 102994.
Rieber, L. P. (2020). Q methodology in learning, design, and technology: an introduction. ETR&D-EDUCATIONAL TECHNOLOGY RESEARCH AND DEVELOPMENT.
Ronizi, S. R. A., Mokarram, M., & Negahban, S. (2020). Utilizing multi-criteria decision to determine the best location for the ecotourism in the east and central of Fars province, Iran. Land Use Policy99, 105095.
Uğur, N. G., & Akbıyık, A. (2020). Impacts of COVID-19 on global tourism industry: A cross-regional comparison. Tourism Management Perspectives36, 100744.
UNWTO. (2016). UNWTO Tourism Highlights. In.
Wiranatha, A. S. (2015). Sustainable development strategy for ecotourism at Tangkahan, North Sumatera. E-Journal of Tourism2(1), 1-8.
Weaver, D. B. (1999). Magnitude of ecotourism in Costa Rica and Kenya. Annals of tourism research26(4), 792-816.
Weaver, D. B. (Ed.). (2001). The encyclopedia of ecotourism. Cabi.
Webler, T., Danielson, S., & Tuler, S. (2009). Using Q method to reveal social perspectives in environmental research. Greenfield MA: Social and Environmental Research Institute54, 1-45.
Winkler, K. J., & Nicholas, K. A. (2016). More than wine: Cultural ecosystem services in vineyard landscapes in England and California. Ecological Economics124, 86-98.
Wiranatha, A. S. (2015). Sustainable development strategy for ecotourism at Tangkahan, North Sumatera. E-Journal of Tourism2(1), 1-8.
Xu, D., & Xiao, H. (2020). The 13th UNWTO/PATA forum on tourism trends and outlook 17–19 october 2019, Guilin, China.
Zabala, A., Sandbrook, C., & Mukherjee, N. (2018). When and how to use Q methodology to understand perspectives in conservation research. Conservation Biology32(5), 1185-1194