تحلیل پیشران‌های کلیدی اثرگذاری شاخص‌های گردشگری تجاری بر پایداری سکونتگاه‌های روستایی با رهیافت آینده‌پژوهی (مطالعه موردی: منطقه تجاری دهشیخ- سیگار استان فارس)

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه فردوسی مشهد

2 دانشگاه زابل

10.22080/jtpd.2021.20385.3422

چکیده

هدف پژوهش حاضر شناسایی پیشران‌های کلیدی موثر بر شکل‌گیری و توسعه گردشگری تجاری در منطقه تجاری دهشیخ- سیگار، استان فارس می‌باشد. این تحقیق بر حسب هدف کاربردی و از حیث روش پیمایشی در سطح اکتشافی و مبتنی بر رویکرد آینده‌پژوهی می‌باشد. با توجه به ماهیت تحقیق ابتدا تعداد 25 نفر از کارشناسان، متخصصان و مسئولان اجرایی به عنوان جامعه نمونه انتخاب و سپس با توجه به روش دلفی و مطالعات اسنادی پیشران‌های کلیدی تعیین گردید. در مرحله بعد از روش تحلیل ساختاری و نرم افزار Micmac جهت وزن‌دهی و شناسایی مهم‌ترین پیشران‌های کلیدی اثرگذار بر شکل‌گیری و توسعه گردشگری تجاری در منطقه تجاری دهشیخ- سیگار بهره‌گرفته شد. نتایج پژوهش نشان داد که در بین پیشران‌های مورد بررسی بیشترین تأثیرگذاری به ترتیب مربوط به پیشران‌های اقتصادی، تبلیغات، بازاریابی و اطلاع‌رسانی، برنامه‌ریزی- مدیریتی و اجتماعی- فرهنگی می‌باشد که به ترتیب ضرایب استخراج شده بر اساس مدل ساختاری تحقیق برای هر کدام 0/87، 71/85، 15/75 و 38/69 می‌باشد. همچنین نتایج پژوهش نشان داد که در بین 51 عامل مورد بررسی، 20 پیشران‌ کلیدی از جمله: نزدیکی و مجاورت با مرزهای دریایی، نزدیکی به بازارهای تجاری در کشورهای جنوب خلیج فارس و ...در شکل‌گیری و توسعه گردشگری تجاری در منطقه دهشیخ- سیگار تاثیرگذار می‌باشند.

کلیدواژه‌ها


 
ابراهیم زاده، عیسی، حافظ رضازاده، معصومه و دارایی، مرضیه. (1391)، بازارچه های شهرهای مرزی، دریچه ای به توسعه ی گردشگری شهری، مطالعه ی موردی: سیستان و بلوچستان، همایش ملی شهرهای مرزی و امنیت؛ چالش ها و رهیافت ها، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان.
ایمانی، بهرام و رضوی، سید مختار. (1399)، شناسایی پیشران های موثر بر وضعیت آینده ی گردشگری پایدار با رویکرد آینده پژوهی مورد مطالعه: روستاهای بخش مرکزی شهرستان سرعین، فصلنامه ی برنامه ریزی و توسعه  ی گردشگری، 9(2)، 90- 71.
باقری، فاطمه و عبدی، ناصر. (1393)، بررسی نقش بازارچه های مرزی در توسعه ی گردشگری شهرهای مرزی (مطالعه ی موردی: استان سیستان و بلوچستان)، اولین همایش ملی گردشگری، سرمایه ی ملی، چشم انداز آینده ی اصفهان.
پاپلی یزدی، محمدحسین و سقایی، مهدی. (1390)، گردشگری(ماهیت و مفاهیم)، انتشارات سمت، مرکز تحقیق و توسعه ی علوم انسانی، تهران.
حاجی نژاد، علی، پور طاهری، مهدی و احمدی، علی. (1388)، تاثیرات گردشگری تجاری بر توسعه ی کالبدی فضایی مناطق شهری(مطالعه ی موردی: شهر بانه)، پژوهش های جغرافیای انسانی، 41(70)، 109- 91.
ده ده زاده سیلابی، پروین و احمدی فرد، نرگس. (1398)، تعیین پیشران های کلیدی موثر بر توسعه ی گردشگری با رویکرد آینده پژوهی(مطالعه ی موردی: شهرستان های استان مازندران)، فصلنامه ی جغرافیا و پایداری محیط، 30، 89- 73.
سرائی، محمدحسین، علیزاده شورکی، یحیی و رضایی، محمدرضا. (1399)، شناسایی پیشران های کلیدی موثر در گردشگری پایدار و تدوین مطلوب ترین سناریو(مورد پژوهی: شهر تاریخی میبد)، فصلنامه ی کاوش های جغرافیایی مناطق بیابانی، 8(1)، 131- 113.
سلیمانی، منصور، محمد نژاد، علی، خدادادی، پروین و عطایی، وحید. (1394)، سنجش رضایتمندی گردشگران از شهر مهاباد با تاکید بر گردشگری خرید، فصلنامه ی اقتصاد و مدیریت شهری، دوره ی 3، شماره ی 10، صص 155- 139.
شهریاری، مهدی. (1396)، شناسایی و تحلیل عوامل موثر بر توسعه ی گردشگری در مناطق مرزی (مطالعه ی موردی: بازارچه­های مرزی سیستان)، پایان نامه کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی گردشگری، دانشگاه سیستان و بلوچستان.
عزت پناه، بختیار. (1399)، تبیین نیروهای پیشران موثر بر آینده توسعه ی صنعت گردشگری در شهرهای مرزی (مطالعه ی موردی: شهر بانه)، فصلنامه ی گردشگری شهری، 8(1) 87- 69. 
عنابستانی، علی اکبر و حسینی کهنوج، سیدرضا. (1397)، تحلیل پیشران های کلیدی موثر بر اشتغال زایی فعالیت های کشت و صنعت در مناطق روستایی شهرستان جیرفت، فصلنامه ی اقتصاد فضا و توسعه ی روستایی، 8(4)، 58- 37.
غفاری مرندی، سمیرا. (1390)، بررسی ارتباط عوامل خرید فراغتی و رضایت از خرید گردشگران(مورد مطالعه گردشگران اروپایی بازدیدکننده از ایران)، پایان نامه ی کارشناسی ارشد، به راهنمایی محمد حسین ایمانی خوشخو؛ دانشگاه علم و فرهنگ، دانشکده  یگردشگری.
قصابی، حسن، آذر، علی و پناهی، علی(1399). شناسایی پیشران های تأثیرگذار بر توسعه ی گردشگری در مناطق آزاد تجاری(مطالعه ی موردی: منطقه ی آزاد ارس)، فصلنامه ی برنامه­ریزی و توسعه ی گردشگری، 9(1)، 177- 161.
قنبری، ابوالفضل، شجاعی وند، بهمن و زینلی، بهرام. (1393)، رتبه بندی شهرستان های استان آذربایجان شرقی بر اساس زیرساخت های گردشگری شهری با روش تصمیم گیری چند معیاره، فصلنامه ی جغرافیا و آمایش شهری- منطقه ای، 4(12)، 112- 89.
کارگر اصل زنوزی، قربانعلی، عزت پناه، بختیار و ولیزاده، رضا. (1399)، شناسایی و تحلیلی بر پیشران های موثر در توسعه ی آینده صنعت گردشگری تجاری با رهیافت آینده پژوهی(نمونه ی موردی: شهر جلفا)، فصلنامه ی نگرش های نو در جغرافیای انسانی، 12(2)، 170- 153.
کاظمی، مهدی. (1385)، مدیریت گردشگری، انتشارات سمت، تهران.
محمودی، علی. (1384)، ساختار مبادلات بازارچه های مرزی و نقش آن در بازرگانی و اقتصاد مناطق مرزنشین، انتشارات موسسه ی مطالعات و پژوهش های بازرگانی، تهران.
مرادنژاد، جمال. (1392)، ارزیابی عوامل موثر بر رضایت مندی کلی گردشگران در مقاصد خرید مورد مطالعه: شهر مرزی بانه، پایان نامه ی دوره ی کارشناسی ارشد به راهنمایی محمد نجارزاده، دانشگاه سمنان، دانشکده  ی گردشگری.
موسوی، میرنجف، ویسیان، محمد، محمدی حمیدی، سمیه و اکبری، مهناز. (1394)، بررسی و اولویت بندی توان ها و زیرساخت های توسعه ی گردشگری با روش های تصمیم گیری چند معیاره(مورد مطالعه: شهرستان های استان کردستان)، فصلنامه ی گردشگری شهری، 2(1)، 31- 17.
 
 
 
Awedyk, M & Niezgoda, A. (2016). New opportunities for future tourism after 25 years of political and socioeconomic transformation– foresight in Poland’s tourism planning, Journal of Tourism Futures. 2(2), 137-154.
Chandoevwit, worawan (2004), Thailand’s cross border economy, a case study of sa kaeoand chiangrai; Thailand development resources institute.
Chao, W.Z. (2005). Marketing tools as factors in destination image formation, Master of science dissertation, Jose state university.
Crossley, John C., Jamieson, Lynn M., Brayley, Russell, E. (2012). Introduction to commercial recreation and tourism an entrepreneurial approach, sixth edition, London, SAG More publishing.
Davidson, R. (1994), Business Travel, first edition, London, Pitman Publishing.
Delia, B. K., & Wiskulski, T (2012). Cross-border shopping at Polish borders, Tri-City and the Russian Tourists, Geo Journal of Tourism and Geosites, ISDN, 2065-0817.
Fathi, M.R., Maleki, M.H., Boroomand, M.R. & Yüzbaşıoğlu, N. (2019). Identification and Ranking of key Drivers of the Future of Tourism in Ardebil Province, 1st International Conference on Tourism (Ardabil-based Study of Tourism Development Opportunities and Challenges).
Ji, M, Li, M, and King, B. (2015), The Impacts of China's new free-trade zones on Hong Kong tourism, Journal of Destination Marketing & Management, 4(4), pp: 203-205.
Jin, C., Cheng, J., Xu, J., & Huang, Z. (2018), Self-driving tourism induced carbon emission flows and its determinants in well-developed regions: A case study of Jiangsu province, China. Journal of Cleaner Production, 186, 191–202.
Lanquar, R. (2011), Tourism in the Mediterranean Scenarios up to 2030, MEDPRO (Mediterranean Prospects) project. Report No. 1. European commission European research area. Retrieved July 3, 2018 from: http://aei.pitt.edu /58341/1/ MEDPRO_ Report_No_1.pdf.
Nicula, V., & Elena, P. R. (2014). Business tourism market developments, Procedia Economics and Finance, 16(May), 703-712.
Ouariti, O. Z. & Hamri, H. M. (2014). Business tourism towards improving the tourism offer in Morocco: Case of seaside town of Agadir, IJBTS International Journal of Business Tourism and Applied Sciences, 2(2), 8-16.
Rosentraub M. S., & Joo, M. (2009). Tourism and economic development: Which investments produce gains for regions? Tourism Management, 30 (2), 759–770.
Timothy, D.J (2005), Shopping tourism, retailing and leisure. Channel View Publications.
Timothy, D.J. and Tosun, C. (2005). Tourist’s perception of the Canada-USA border as a barrier to tourism at the International Peace Garden. Journal of Tourism Management, 24: 411-421.
Więckowski, M. (2010), tourism development in the borderlands of Poland, Geographia polonica, Vol 83, No 2.