تحلیلی بر برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری توسعه‌ی گردشگری تاریخی-فرهنگی در ایران (مطالعه موردی: شهر تبریز)

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، واحد مرند، دانشگاه آزاد اسلامی، مرند، ایران

2 عضو هیئت علمی گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، واحد مرند، دانشگاه آزاد اسلامی، مرند، ایران

چکیده

با توجه به اهمیت برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری در توسعه‌ی گردشگری، تحقیق حاضر با هدف ارزیابی برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری توسعه‌ی گردشگری تاریخی-فرهنگی در شهر تبریز نگارش شده است. روش تحقیق در مطالعه‌ی حاضر از نظر هدف، کاربردی، از نظر شیوه‌ی اجرا، پیمایشی و از نظر زمانی، مقطعی می‌باشد. جامعه‌ی آماری تحقیق نیز شامل مدیران، مسئولان و کارشناسان شهرداری منطقه‌ی تاریخی-فرهنگی شهر تبریز بوده که حجم نمونه بر اساس روش دلفی 100 نفر برآورد شده است. همچنین به‌منظور تجزیه و تحلیل اطلاعات از تکنیک حداقل مجذورات جزئی در نرم‌افزار Warp-PLS و آزمون تی تک‌نمونه‌ای در نرم‌افزار SPSS استفاده شده است. یافته‌های تحقیق حاکی از آن است که با توجه به پتانسیل‌های تاریخی-فرهنگی شهر، این نوع از گردشگری در تبریز توسعه‌ی قابل توجهی را نداشته است. این امر ناشی از نارسایی‌های برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری در سطوح خرد و کلان می‌باشد. در سطح خرد می‌توان به ناکارآمدی مدیریت تصمیم‌گیری و عملیاتی در حوزه‌ی بازآفرینی بافت تاریخی-فرهنگی (ابعاد مختلف مدیریتی، اقتصادی و فضایی-عملکردی) و در سطح کلان می‌توان به عدم وجود دیدگاه همه‌جانبه نگر و سیستمی، قوانین و روابط سیاسی نامناسب، نبود رویکرد یکپارچه در نظام مدیریتی (غلبه‌ی مدیریت تمرکزگرا و تکنوکرات‌گرا) و تصدی‌گری دولت در بخش گردشگری اشاره کرد.

کلیدواژه‌ها


ابونوری، عباسعلی، اکبری، زهرا (1393)، طبقه‌بندی عوامل مؤثر بر شاخص‌های اقتصادی گردشگری خارجی، مطالعه موردی: کشورهای منتخب، جغرافیا و توسعه، سال دوازدهم، شماره 34، صص 56-33.
امیری، سروش، رجائی، زهرا (1396)، سیاست‌گذاری گردشگری و جایگاه بین‌المللی آن با تأکید بر احیای گردشگری در شهرستان مشهد، علوم سیاسی، دوره‌ی 13، شماره 41، صص 83-61.
حیدری چیانه، رحیم، رضاطبع ازگمی، سیده خدیجه، سلطانی، ناصر، معتمدی‌مهر، اکبر (1392)، تحلیلی بر سیاست‌گذاری گردشگری در ایران، برنامه‌ریزی و توسعه‌ی گردشگری، دوره‌ی 2، شماره 5، صص 32-11.
شجاعی، منوچهر، نوری، نورالدین (1386)، بررسی سیاست‌های دولت در صنعت گردشگری و ارائه‌ی الگوی توسعه‌ی پایدار صنعت گردشگری کشور، دانش مدیریت، دوره‌ی 20، شماره 78، صص 90-63.
عظیمی، شراره، پرتوی، پروین، شهابیان، پویان (1391)، مدل مفهومی و چارچوب تحلیلی ساختار فضایی- عملکردی باززنده‌سازی بافت‌های تاریخی با تکیه بر گردشگری شهری، نامه‌ی معماری و شهرسازی، دوره‌ی 3، شماره 8، صص 93-75.
قصابی، حسن، آذر، علی، پناهی، علی (1399)، شناسایی پیشران‌های تأثیرگذار بر توسعه‌ی گردشگری در مناطق آزاد تجاری (مطالعه موردی: منطقه آزاد ارس)، برنامه‌ریزی و توسعه‌ی گردشگری، دوره‌ی 9، شماره 32، صص 177-161.
نوین، علیرضا (1396)، تحلیلی بر اثرات باززندهسازی بافتهای تاریخی فرهنگی کلانشهرها بر توسعهی توریسم شهری، نمونه موردی: منطقهی 8 کلانشهر تبریز، رساله‌ی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرند، استاد راهنما: کریم حسین‌زاده دلیر.
هاشمی، مناف، حسین­پور، سیدعلی (1389). بازبینی و ارزیابی اثرات گردش­پذیری روستایی در رویکرد فراتحلیل، مدیریت شهری، شماره 26، صص 224-207.
ویسی، هادی (1396)، بررسی سیاست‌گذاری صنعت گردشگری در قوانین بالادستی جمهوری اسلامی ایران، مطالعات راهبردی سیاست‌گذاری عمومی، دوره‌ی 7، شماره 25، صص 112-93.
Akkerman, S., & Bakker, A. (2011). Boundary crossing and boundary objects. Review of Educational Research, 81(2), 132–169.
Bramwell, B. (2011). Governance, the state and sustainable tourism: A political economy approach. Journal of Sustainable Tourism, 19(4–5), 459–477.
Bramwell, B., & Lane, B. (2011). Critical research on the governance of tourism and sustainability. Journal of Sustainable Tourism, 19(4/5), 411–421.
Bramwell, B., & Meyer, D. (2007). Power and tourism policy relations in transition. Annals of Tourism Research, 34(3), 766–788.
Briassoulis, H. (2004). Policy integration for complex policy problems: What, why and how. Paper presented at the greening of policies: Interlinkages and policy integration conference, Berlin, Germany 3-4 December.
Estol, J., Font, X. (2016).  European tourism policy: Its evolution and structure. Tourism Management, 52, 230-241.
Fazito, M., Scott, M., Russell, P. (2016). The dynamics of tourism discourses and policy in Brazil. Annals of Tourism Research, 57, 1-17.
Franklin, A., & Crang, M. (2001). The trouble with tourism and travel theory. Tourist studies, 1(1), 5–22.
Goeldner. C.R. & Ritchie. J.R. (2006). Tourism: Principles, Practices, Philosophies. Published by John Wiley & Sons, Inc., Hoboken, New Jersey. Published simultaneously in Canada.
Hall, C. (2011). A typology of governance and its implications for tourism policy analysis. Journal of Sustainable Tourism, 19(4–5), 437–457.
Hall. C.M. (1995). Tourism and Public Policy. Cengage Learning EMEA.
Hannam, K., & Knox, D. (2010). Understanding tourism: A critical introduction. Los Angeles, London: SAGE.
Hogl, K., Kleinschmit, D., & Rayner, J. (2016). Achieving policy integration across fragmented policy domains: Forests, agriculture, climate and energy. Environment and Planning C: Government and Policy, 34, 399–414.
Jamal, T., & Camargo, B. (2018). Tourism governance and policy: Whither justice? Tourism Management Perspectives, 25, 205–208.
Kim, S., Bramwell, B. (2019). Boundaries and boundary crossing in tourism: A study of policy work for tourism and urban regeneration. Tourism Management, 75, 78-89.
Krutwaysho, O., & Bramwell, B. (2010). Tourism policy Implementation and Society. Annals of Tourism Research, 37(3), 670–691.
Mowforth, M., & Munt, I. (2009). Tourism and sustainability development and new tourism in the third world. London: Routledge.
Murphy, P. (1988). Community Driven Tourism Planning. Tourism Management, 9(2), 96–104.
Nunkoo, R. (2017). Governance and sustainable tourism: What is the role of trust, power and social capital? Journal of Destination Marketing and Management, 6(4), 277–285.
Pachucki, M., Pendergrass, S., & Lamont, M. (2007). Boundary processes: Recent theoretical developments and new contributions. Poetics, 35, 331–351.
Pastras, P., & Bramwell, B. (2013). A Strategic-Relational Approach to Tourism Policy. Annals of Tourism Research, 43, 390–414.
Quick, K., & Feldman, M. (2014). Boundaries as junctures: Collaborative boundary work for building effective resilience. Journal of Public Administration Research and Theory, 24(3), 673–695.
Stevenson, N., Airey, D., Miller, G. (2008). Tourism Policy Making: The Policymakers’ Perspectives. Annals of Tourism Research, 35(3), 732-750.
Stokes, R. (2004). A Framework for the Analysis of Events Tourism knowledge Networks. Hospitality and Tourism Management, 11, 108-123.
Tilly, C. (2004). Social boundary mechanisms. Philosophy of the Social Sciences, 34(2), 211–236.
UNWTO (2018) UN Tourism Highlights, 2018 Edition. https://www.e-unwto.org/doi/ book/10.18111/9789284419876, Accessed date: 31 July 2019.
UNWTO (2019). International Tourism Highlights. International tourism continues to outpace the global economy.
Volgger, M., Pechlaner, H., & Pichler, S. (2017). The practice of destination governance: A comparative analysis of key dimensions and underlying concepts. Journal of Tourism, Heritage and Services Marketing, 3(1), 18–24.