تحلیل کیفی بسترها، دلایل و پیامد های گردشگری به شیوه ی نظریه ی زمینه ای (مطالعه ی موردی: گردشگران شهر سنندج)

چکیده
پژوهش حاضر تلاشی است برای مطالعه‌ی کیفی بسترها/ موانع، دلایل و پیامد­های گردشگری با تأکید بر گردشگران داخلی شهر سنندج. برای تحلیل این مسئله از روش کیفی نظریۀ زمینه­ای استفاده شده است. میدان مطالعه، کل گردشگران داخلی­ای است که در بهار و تابستان 1392 از شهر سنندج دیدن کرده­اند. نمونه­گیری تحقیق به­شیوۀ نمونه­گیری نظری-هدفمند است، بدین­معنا که در انتخاب  مصاحبه­شوندگان دو ملاک «رسیدن به نقطۀ اشباع نظری» و «تنوع» مبنای کار بوده­اند. نتایج نشان می­دهد که پدیدۀ گردشگری در شهر سنندج به دلیل وجود برخی زمینه­های عینی/ساختاری (جاذبه‌های طبیعی، بازارهای مرزی) و نیز بسترهای فرهنگی/ تعاملی (میراث تاریخی متفاوت، فرهنگِ بومیِ پذیرنده) از قابلیت توسعه بالایی برخوردار است، اما درعین­حال با یک­سری موانع روبرو است، هم موانع توسعه­ای/ ساختاری (ضعف زیرساخت­های ارتباطی، نقص سازوکارهای فنی و مدیریتی، مهیا نبودن امکانات جذب گردشگر) و هم موانع ذهنی (سیطرۀ گفتمان امنیت). هم­چنین یافته­ها حاکی از آن است که گردشگران بنا به­دلایل و انگیزه­های مختلفی به شهر سنندج سفر می­کنند که از انگیزه­های رهایی­بخشی (گذراندن اوقات فراغت، سفر/ تفریح خانوادگی، طبیعت­گردی) و انگیزه­های تعاملی (آشنایی با ویژگی­های فرهنگی/قومی، ایران­گردی) تا انگیزه­ها و دلایل ابزاری (خرید کالاهای خارجی) را دربر می­گیرد. و نیز این­که از نگاه گردشگران، پدیدۀ گردشگری می­تواند واجد پیامدها و نتایجی فرهنگی (گسترش تعاملات بین­قومی، رشد توانش­های ارتباطی، تقویت گفتگوی من/ دیگری)، سیاسی (امکان تحقق مطالبات قومی، تقویت همبستگی ملی)، اقتصادی (ایجاد اشتغال در بخش گردشگری، ارتقای استانداردهای زندگی، توسعه زیرساخت­های صنعتی و ارتباطاتی) و زیست­محیطی (محافظت از منابع طبیعی، افزایش آگاهی­های زیست­محیطی، بهبود مدیریت ضایعات) برای شهر سنندج و کل منطقه باشد.