بررسی ادراکات و تمایل جامعه محلی برای مشارکت در توسعه گردشگری کشاورزی(موردمطالعه: شهرستان تربت حیدریه)

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 گروه جغرافیای دانشگاه فردوسی مشهد

2 استاد گروه جغرافیا- دانشگاه فردوسی مشهد

3 کارشناس ارشد جغرافیا

چکیده

گردشگری کشاورزی به عنوان فعالیتی مکمل می‌تواند در روستاهای با قابلیت‌های گردشگری، اثرات مثبتی را برجای بگذارد که مهم‌ترین آن تنوع سازی اشتغال و افزایش درآمد است. اما ارزیابی تمایل جامعه محلی به پذیرش گردشگر هدف اصلی این پژوهش است. این تحقیق از نوع توصیفی- تحلیلی است که به روش کتابخانه ای و میدانی انجام گرفته است. ازمیان روستاهای دارای ظرفیت بالای گردشگری کشاورزی شهرستان، 424 کشاورز سرپرست خانوار به عنوان حجم نمونه با فرمول کوکران انتخاب شدند و مورد پرسشگری قرار گرفتند. برای تجزیه و تحلیل داده ها به دلیل نرمال نبودن از آزمون‌های ناپارامتری فریدمن و کروسکال والیس و آزمون همبستگی اسپیرمن استفاده گردید. نتایج نشان داد، گرچه اگروتوریسم از نظر اقتصادی برای آنان درامد زاست و نتایج تحلیل عاملی تاییدی نیز نشان داد که بیشترین تاثیر را در بعد اقتصادی داشته و 93/17 درصد از واریانس کل را تبیین می کند، اما از بعد اجتماعی میزان تاثیر گذاری کمتر و 65/13 درصد واریانس کل را تبیین می-کند، زیرا جامعه محلی تمایل چندانی به حضور گردشگر درباغ و فضای خصوصی زندگی خویش ندارد و بیشتر به دنبال منافع اقتصادی گردشگری است تا تعاملات اجتماعی. لذا تلاش هایی برای افزایش آگاهی روستاییان نسبت به منافع اجتماعی نیز صورت گیرد.

کلیدواژه‌ها


احد نژاد، محسن.، نادری، علی.، نادری، افشین و ابراهیم صادقی. (1391). اگرو توریسم کشاورزی نگرشی نو در بهره برداری از جاذبه­های طبیعی، کنفرانس ملی راهکارهای دستیابی به توسعه ی پایدار. 1391.
آشفته­پور، سپیده.، کوهی، لیلا .، قریشی میناباد، محمد باسط.، مطیعی لنگرودی، سید حسن.، تیمور آمار، حاجی شیرکیا. (1398). تحلیل فضایی عرصه­های روستایی مستعد گردشگری کشاورزی مورد: شهرستان رودسر. فصلنامه ی اقتصاد فضا و توسعه ی روستایی، سال نهم، شماره ی اول (پیاپی 31) صص 66- 41.
بدری، سیدعلی.، رضوانی، محمد رضا و حیدری، زهرا (1392). مشارکت اجتماع محلی در توسعه ی گردشگری کشاورزی، مجله ی برنامه ریزی و توسعه ی گردشگری، سال دوم، شماره ی 1، صص 43- 65.
بذرافشان، مرتضی و سامانی، سحر. (1398). عوامل موثر بر توسعه ی گردشگری کشاورزی (مطالعه ی موردی: شهرستان جهرم). فصلنامه ی علمی مطالعات مدیریت گردشگری، سال چهاردهم، شماره ی 47، پاییز 1398، صص 220- 193.
جمعه پور، محمود.، حیدری، زهرا. (1395). پیوند بین گردشگری و فعالیت های کشاورزی در راستای پایداری محیط با تاکید بر نگرش های جوامع محلی (مطالعه ی موردی: نواحی روستایی شهرستان تنکابن). مجله جغرافیا (فصلنامه علمی- پژوهشی و بین المللی انجمن جغرافیای ایران)، دوره ی جدید، سال چهاردهم، شماره ی 49، تابستان 1395.
حیدری، زهرا و مطیعی لنگرودی، سید حسن. (1391). تبیین قابلیت­های گردشگری کشاورزی براساس دیدگاه گردشگران، مجله ی برنامه ریزی و توسعه ی گردشگری، سال 1، شماره ی 1، صص 30- 35.
حیدری، زهرا.، بدری، سیدعلی و محمد سلمانی. (1395). نگرش جامعه ی محلی نسبت به مخاطرات ادراک شده توسعه ی گردشگری کشاورزی، مطالعه ی موردی: شهرستان تنکابن، مجله ی برنامه ریزی و توسعه ی گردشگری، سال پنجم، شماره ی 18، صص 32-8.
خالدی، شهریار.،  منشی زاده، رحمت الله.، جهانبخش، ریکا.، خالدی، شاهین و شبنم خالدی. (1390). امکان سنجی جاذبه­های توریستی- اگرواکوتوریستی در توسعه ی روستایی با تاکید بر باغات گیلاس و استفاده از مدل SWOT مورد: دهستان لواسانات کوچک. تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی سال یازدهم زمستان 1390 شماره ی 23.
خالدی، شهریار.، منشی زاده، رحمت الله.، جهانبخش، ریکا. (1390). امکان سنجی جاذبه های توریستی - اگرو توریستی در توسعه ی روستایی با تاکید بر باغات گیلاس و استفاده از مدل sowt، مورد: لواسانات کوچک، نشریه ی تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی ، جلد 20، شماره ی 23 ، صص 7-23 .
رضوانی، محمدرضا.، نجارزاده، محمد.، ترابی، ذبیح اله. (1395). چالش­ها و مباحث توسعه ی گردشگری کشاورزی مورد مطالعه ی مناطق روستایی شاهرود.
سقایی، مهدی و رستمی، مجید. (1384). امکان­سنجی گردشگری کشاورزی در ایران. پنجمین همایش اقتصاد کشاورزی، دانشگاه زاهدان.
ﺿﯿﺎﯾﯽ، ﻣﺤﻤﻮد.، اﻣﯿﻦ ﺑﯿﺪﺧﺘﯽ، ﻋﻠﯽاﮐﺒﺮ.، ﻗﺮﺑﺎﻧﯽ، ﻓﺎﻃﻤﻪ. (1391). ارزﯾﺎﺑﯽ ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺟﺎﻣﻌﻪ ی ﻣﺤﻠﯽ ﺑﺮای ﺗﻮﺳﻌﻪ ی ﭘﺎﯾﺪار ﮔﺮدﺷﮕﺮی. فصلنامه ی مطالعات مدیریت گردشگری، شماره ی 24.
عنابستانی، علی اکبر و مظفری، زهرا. (1397). تبیین عوامل مؤثر بر گرایش روستاییان به گردشگری کشاورزی (مطالعه ی موردی: روستاهای نمونه ی گردشگری دهستان فضل شهرستان نیشابور)، مجله ی برنامه ریزی و توسعه ی گردشگری، سال ششم، شماره ی بیست و سوم، صص 123- 145.
فرمانداری تربت حیدریه. (1397). دفتر اطلاعات روستایی شهرستان تربت حیدریه.
قدیری معصوم، مجتبی.، ضیانوشین، محمدمهدی.، خراسانی، محمدامین. (1389). پایداری اقتصادی و رابطه ی آن با ویژگی های مکانی- فضایی: مطالعه ی موردی روستاهای دهستان کوهین شهرستان کبودر آهنگ، فصلنامه ی روستا و توسعه، شماره ی 2.
کریمی، سعید. (1392). گردشگری کشاورزی، راهبردی نوین برای توسعه ی روستایی. جلد اول، شماره ی چهارم.
مطیعی لنگرودی، سید حسن و زهرا حیدری. (1391). تبیین قابلیتهای گردشگری کشاورزی بر اساس دیدگاه گردشگران (مطالعه ی موردی: دهستان بلده شهرستان تنکابن)، فصلنامه برنامه ریزی و توسعه ی گردشگری، شماره ی3
نوروزی، اصغر.، فتحی، عفت. (1397). ارزیابی توانمندی های توسعه ی گردشگری کشاورزی و تعیین میزان پذیرش آن در جامعه هدف (کشاورزان و گردشگران) در شهرستان لنجان. جغرافیا و توسعه 51، تابستان 1397. صص 260- 241.
ورمزیاری، حجت.، رحیمی، علیرضا و محسن بابائی. (1396). تحلیل فعالیتها و خدمات مطلوب گردشگری کشاورزی؛ مطالعه ی موردی گردشگران الموت شرقی، مجله ی برنامه ریزی و توسعه ی گردشگری، سال ششم، شماره ی 21، صص 95- 77.
Su, B. (2011). Rural Tourism in China. Tourism Management, 32(6):41-1438.
Lordkipanidze, M., Han, B., Mikael, B. (2005). The entrepreneurship factor in sustainable tourism development. Journal of Cleaner Production, 13(8): 98-787.
Huylenbroeck, G. V., Durand, G. (2003). Multifunctionality Agriculture: A New Paradigm for European Agriculture and Rural Development (Perspectives on Rural Policy and Planning)
Lordkipanidze, M. (2005). Enhancing Entrepreneurship in Rural Tourism for Sustainable
Regional Development, The case of Söderslätt region, Sweden, Published by International
Institute for Industrial Environmental Economics, Lund University.
Hilchey, D. (1993). Leisure Trends create opportunities for farmes, agfocus: A publication of cornell cooperative extension (November): 10, Long, J.S., and J. freese. 2006.
Bowen، R. L., Lndinda ., Morton,  f. (1991). The interface between Tourism and Agriculture. Journal of Tourism stadies 2: 43-54
Saxena، G., Clark، G، .oliver، T., Ilbery, B. (2007). CONCE PTUALIZING INTEGRATED RURAL TOURISM. Tourism geographies and international Journal of tourism space، place and environment. (4).347-370.
Busby,G. AND Samantha R., (2000). Transition from Tourism on farm to farm Tourism, Tourism management, vol. 21.
Scocher, k., Paul, T. (1994). Tourism and agriculture in alpine regions the tourism review, 50: 35- 41.
Martinez, S. (2010). Varied Interests Drive Growing popularity of Local foods, Amber waves. 8(4): 10-170.
Barbieri, C., Mshenga, M. (2008). The Role of the firm an oener characteristics on the per formance of Agritoumrism farms. So ciologia Ruralis 48(2): 166- 183.
Tew, C., Barbieria, C. (2012). The perceived benefits of agritourism: the provider's perspective. Tourism Management, 33 (1): 215-224.
Lack, K.J. (1997). Agritourism Development in British Columbia. Master of Natural Resource Management. Master’s Thesis submitted to Simon Fraser University, (205):1-139
McGehee, N.G. (2007). An Agritourism Systems Model: A Weberian Perspective. Journal of Sustainable Tourism, 15(2): 111–124.
Nasers, M, S. (2009). Iowa agritourism consumer profile: demographics, preferences, and participation levels. Lowa state university, 1-99.
Yang, L. (2012). Impacts and Challenges in Agritourism Development in Yunnan, China. Tourism Planning & Development, 9(4): 369-381.
Srisomyong, N., Meyer, D. (2015). Political economy of agritourism initiatives in Thailand. Journal of Rural Studies, 41: 95-108
Veeck, G., Deborah, Ch., Ann, Veeck. (2006). America's Changing Farmscape: A Study of Agricultural Tourism in Michigan. The Professional Geographer 58, NO. 3: 235-48.
Akpinar, N.,  Talay, I., Ceylan, C., Gunduz, S. (2005). Rural women and agrotourism in the context of sustainable rural development: A case Study from Turkey. Environment, Development and Sustainability, 6(4): 473-486.
Yang, Li. (2012). Impacts and Challenges in Agritourism Development in Yunnan, China. Tourism Planning & Development, 9(4): 369-81.
Schaneman, A. (2010). Nebraska’s Guid to Agritourism & Ecotourism Delelopment. The Nebraska Department of economic Development, Division of travel and tourism lincoin NE.
Srisomyong, N., Dorothea, M. (2015). Political economy of agritourism initiatives in Thailand, Journal of Rural Studies , 41:95-108.
Barbieri, C., Mshenga, P. M., (2008). The role of the firm and owner characteristicson the performance of agritourism farms. Sociologia Ruralis, 48, 166– 183;
Sathe, Suvarna. (2012). Management approach towards Agro Tourism with special reference to potential challenges development and growth in Western Maharshtra;
Nechar, M, C., Guillermo, M, R., Marisol, O. G., Laura, E., Tovar, B. (2015). Endogenous Practices Aculco Agritourism, Mexico, Based on the Valuation of the Cultural Patrimony of Their Plantations (Haciendas), Tourism in Latin America, Chapter 10, pp175-190;
Flanigan, S., Blackstock, K. and Hunter, C. (2015). Generating public and private benefits through understanding what drives different types of agritourism. Journal of Rural Studies, 41: 129-141.
Sathe, Suvarna. (2012). Management approach towards Agro Tourism with special reference to potential challenges development and growth in Western Maharshtra;
Sznajder, M., Przezbórska, L. Scrimgeour, F. (2009). Agritourism. CABI.
Naidoo, P. Sharpley, R. (2016). Local perceptions of the relative contributions of enclave tourism and agritourism to community well-being: The case of Mauritius, Journal of Destination Marketing & Management, 5(1): 16-25.
Fennell, D.A. (1997). The vacation farm sector in Saskatchewan: a profile of operators, Tourism Management, 18(6): 357-365