طراحی مدل رفتاری توسعه‌ی صنعت گردشگری ایران با محوریت جذب گردشگران خارجی

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه مدیریت، دانشگاه پیام نور، ص.پ. 19395-3697 ، تهران، ایران

2 دانشیار گروه مدیریت، دانشگاه پیام نور، ص.پ. 19395-3697 ، تهران، ایران

3 دانشیار گروه اقتصاد، دانشگاه پیام نور، ص.پ. 19395-3697 ، تهران، ایران

4 مربی و دانشجوی دکتری مدیریت بازرگانی، گروه مدیریت، دانشگاه پیام نور، ص.پ. 19395-3697 ، تهران، ایران،

چکیده

تجربه‌ی بلند مدت بسیاری از مناطق موفق گردشگری دنیا نشان داده است که رفتارهای توسعه‌ا‌ی صنعت گردشگری باید منطبق با شرایط خاص آن مناطق باشد. به دلیل عدم توجه شایسته به این موضوع است که توسعه‌ی صنعت گردشگری در ایران همواره دستخوش تغییرات شدید بوده و میزان توسعه با توان بالقوه‌ی آن هم‌خوانی مناسبی ندارد. محقق در این پژوهش، هدف اصلی خود را پاسخگویی به این سوال قرار داده است که مدل رفتاری توسعه‌ی صنعت گردشگری ایران با محوریت جذب گردشگران خارجی چگونه است؟ با عنایت به این موضوع، پژوهش حاضر از نظر ماهیت از نوع تحقیقات پیمایشی- اکتشافی بوده و از رویکرد معادلات ساختاری برای دست‌یابی به مدل مورد نظر استفاده کرده است. جامعه آماری پژوهش متشکل از مجریان و فعالین در صنعت گردشگری است. نتیجه‌ی نهایی پژوهش ابعاد توسعه‌ای صنعت گردشگری کشور با هدف ورود گردشگران خارجی را در سه بُعد: 1- مبادی گردشگرفرست خارجی، 2- حمل‌ونقل و 3- مقاصد گردشگرپذیر داخلی مشخص نموده و از سوی دیگر برای توسعه‌ی این ابعاد سه‌گانه، نوع رفتارهای تأثیرگذار را در سه محور: 1- رفتارهای نهادی، 2- رفتارهای مردمی و 3- رفتارهای تولیدی تعیین کرده است.

کلیدواژه‌ها


1- الماسی، حسن (1393). مطالعه‌ی تطبیقی توسعه‌ی گردشگری در کشور اسپانیا. طرح مطالعاتی، تهران: سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری- پژوهشکده‌ی گردشگری.
2- الوانی، سید مهدی؛ رودگر نژاد، فروغ؛ کیاکجوری، کریم (1392). مدیریت توسعه. تهران: انتشارات صفّار.
3- اینسکیپ، ادوارد (1392). برنامه‌ریزی گردشگری: رویکردی یکپارچه و پایدار به برنامه‌ریزی و توسعه‌ی گردشگری. ترجمه محمود حسن‌پور و سعید داغستانی، تهران: انتشارات مهکامه.
4- جعفری، وحیده؛ نجار زاده، محمد؛ کیانی فیض‌آبادی، زهره (1396). بررسی عوامل موثر بر ارزش ویژه برند مقصد گردشگری- مرد مطالعه: شهرستان سوادکوه. مجلۀ برنامه‌ریزی و توسعۀ گردشگری، 6 (20)، 93-75.
5- حاجی‌زاده‌ی میمندی، مسعود؛ سیار خلج، حامد؛ شکوهی‌فر، کاوه (1393). بررسی عوامل فرهنگی مرتبط با رفتارهای محیط زیستی- مورد مطالعه: شهر یزد. دوفصلنامه‌ی جامعه‌شناسی اقتصادی و توسعه، 3(1)، 83-107.
6- حامی، مهیار؛ تقوی جلودار، مریم (1395). بررسی رابطۀ ورود گردشگران خارجی و میزان وقوع جرم در ایران. مجلۀ برنامه‌ریزی و توسعۀ گردشگری، 5 (17)، 81-65.
7- حیدری چیانه، رحیم (1395). مبانی برنامه‌ریزی صنعت گردشگری. تهران: انتشارات سمت.
8- حیدری چیانه، رحیم؛ قاسمی، وحید (1395). بررسی تطبیقی خط‌مشی‌های توسعۀ گردشگری با تأکید بر روابط اجتماعی بین میزبان و مهمان- مطالعۀ موردی: ایران و ترکیه. مجلۀ برنامه‌ریزی و توسعۀ گردشگری، 5 (16)، 46-31.
9- رحیم‌پور، علی (1394). مطالعه‌ی تطبیقی توسعه‌ی گردشگری در کشور ترکیه. طرح مطالعاتی، تهران: سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری- پژوهشکده‌ی گردشگری. 
10- رزاقی مله، هادی؛ ابراهیمی، قربانعلی (1397). تحلیل رابطه‌ای علی سرمایه اجتماعی و توسعۀ پایدار گردشگری- مطالعه موردی: شهر ساری. مجلۀ برنامه‌ریزی و توسعۀ گردشگری، 7 (25)، 71-46.
11- رضایی، ناصر (1390). مطالعه‌ی تطبیقی توسعه‌ی گردشگری در کشور ژاپن. طرح مطالعاتی، تهران: سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری- پژوهشکده‌ی گردشگری.
12- سازمان جهانی جهانگردی (1390). برنامه‌ریزی ملی و منطقه‌ای جهانگردی. ترجمه‌ی محمود عبداله‌زاده، تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
13- شجاعی، منوچهر؛ نوری، نورالدین (1386). بررسی سیاست‌های دولت در صنعت گردشگری و ارائه‎ی الگوی توسعه‌ی پایدار صنعت گردشگری کشور. نشریه‌ی دانش مدیریت، 20(78)، 63-90.
14- شیرمحمدی، یزدان (1393). طراحی و تبیین مدل اجرای سیاست‌های گردشگری با تأکید بر بخش خصوصی. پایانامه‌ی مقطع دکتری رشته‌ی مدیریت بازرگانی، دانشگاه پیام نور- مرکز تحصیلات تکمیلی تهران.
15- شیوا، امید (1388). مطالعه‌ی تطبیقی توسعه‌ی گردشگری در کشور مصر. طرح مطالعاتی، تهران: سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری- پژوهشکده‌ی گردشگری.
16- صابری، محمد حسین (1390). ارزیابی توسعه‎ی صنعت توریسم در ایران، پایانامه‌ی مقطع کارشناسی ارشد رشته‌ی جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه تبریز.
17- صالحی، علی (1392). بررسی مشکلات و موانع توسعه‌ی صنعت گردشگری شهر اصفهان از دیدگاه گردشگران. پایانامه‌ی مقطع کارشناسی ارشد رشته‌ی مدیریت بازرگانی، دانشگاه تهران.
18- صفرآبادی، اعظم؛ مجیدی ده شیخ، حکیمه؛ زنگی آبادی، علی؛ شاه زیدی، سمیه سادات (1395). توسعۀ گردشگری شهری با تأکید بر نقش بازارچه‌های مرزی- مطالعۀ موردی: بازارچۀ مرزی پاوه. مجلۀ برنامه‌ریزی و توسعۀ گردشگری، 5 (16)، 126-95.
19- صمدنژاد، پرستو (1393). مطالعه‌ی تطبیقی توسعه‌ی گردشگری در کشور استرالیا. طرح مطالعاتی، تهران: سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری- پژوهشکده‌ی گردشگری. 
20- ضرغام بروجنی، حمید؛ شالبافیان، علی‌اصغر (1393). سیاست‌های گردشگری کشورها: مطالعه‌ای تطبیقی. تهران: انتشارات مهکامه.
21- طالبی، حدیث؛ مدیری، محمود؛ طرهانی، فرزاد (1396). اولویت‌بندی مولفه‌های توسعۀ گردشگری در ایران با رویکرد تصمیم‌گیری چند معیارۀ ترکیبی فازی- مطالعه موردی: سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ایران. مجلۀ برنامه‌ریزی و توسعۀ گردشگری، 6 (20)، 114-94.
22- فیض، داود؛ نبوی چاشمی، سید رضی (1395). توسعۀ صنعت گردشگری با تأکید بر رویکرد منابع انسانی- مورد مطالعه: استان سمنان. مجلۀ برنامه‌ریزی و توسعۀ گردشگری، 5 (17)، 96-82.
23- کاظمی، مهدی (1392). مدیریت گردشگری. تهران: انتشارات سمت.
24- کروبی، مهدی؛ قادری، اسماعیل؛ سلطانی هوراند، امین؛ محمدیان محمود جیق، نسیم (1395). بررسی و اولویت‌بندی محدودیت‌های گردشگران کره‌ای در ایران. مجلۀ برنامه‌ریزی و توسعۀ گردشگری، 5 (19)، 57-33.
25-گویا، محمدعلی (1393). تحلیل رفتاری بأکید بر مصرف و تولید. رساله‌ی مقطع دکتری رشته‌ی معارف اسلامی و اقتصاد- گرایش اقتصاد اسلامی، دانشگاه امام صادق(ع).
26- مبینی، محمد؛ معمارزاده‌ی طهران، غلامرضا (1395). آینده پژوهی سازمان‌های دولتی ایران. فصلنامه‌ی سیاست‌های راهبردی و کلان، 4(1): ویژه نامه‌ی اقتصاد مقاومتی، صص 1-32.
27- میرانی، نینا؛ اسدزاده، احمد؛ متفکر آزاد، محمدعلی؛ اصغرپور، حسین (1397). بررسی نقش کیفیت نهادی بر توسعه‌ی صنعت گردشگری پزشکی در ایران: رویکرد پویایی‌های سیستمی. مجلۀ برنامه‌ریزی و توسعۀ گردشگری، 7 (27)، 54-26.
28- نظرپور، محمد نقی؛ منتظری مقدم، مصطفی (1389). سرمایه‌ی اجتماعی و توسعه‌ی اقتصادی: مطالعه‌ای درباره‌ی مشارکت اجتماعی از منظر اسلام. فصلنامه‌ی اقتصاد اسلامی، 10(37)، 57-87.
29- نوری، حسین (1393). مدل‌های توسعه در گردشگری، طرح تحقیقاتی گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه تبریز.
30- هال، کالین مایکل ؛ جنکینز، جان ام (1385). سیاست‌گذاری جهانگردی. ترجمۀ سید محمد اعرابی و داود ایزدی، تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
 
31. Barron, P. , Leask, A. , Fyall, A. (2014). Engaging the multi-generational workforce in tourism and hospitality. Tourism Review, 69(4), 245-263.
32. Butler, R.W. (2006). The Tourism Area Life Cycle- Applications and Modifications, Cleve don & Toronto:  Vol. 1, Channel View Publications. 
33. Dodds, R. , Jolliffe, L. (2017). Experiential Tourism: Creating and marketing tourism attraction experiences, The Handbook of management and marketing Tourism experiences, Chapter 6, PP: 113-129.
34. Goeldner, C.R. & Ritchie, J.R.B. (2012). Tourism: Principles, Practices, philosophies, 12 th.ed , New York: John Wiley and Sons.
35. Gun, C.A. (2002). Tourism Planning: Concepts, Basics, Cases. New York and London: Routledge.
36. Haobin ye, B. , Qiu Zhang, H. , Huawen Shen, J. , Goh, G. (2014). Dose social identity affect residents attitude toward tourism development? An evidence from the relaxation of the individual visit scheme. International Journal of Contemporary Hospitality Management, 26(6), 907-929.
37. Leiper, N. , Lam, M. , Hing, N. (2011). Cooperative Business Organizations: Intrinsic in every Strategically Functional Tourism Industry. Cognizant Communication Corporation.
38. Marit, E. , Joun, S. ; Hull J.V. (2016). Promoting service excellence for tourist destination.  International Journal of culture, tourism and hospitality research, 10(4), 42-74.
39. Romao, J. , Guerreiro, J. & Rodrigaes, P.M.M. (2012). Knowledge Management in Tourism: Policy and Governance Applications, chapter 3: Regional Tourism Development – Competitiveness and Sustainability, Portugal: University of Algarve.
40. Sachs, W. (2012). Development: A Guide to the Ruins. New Internationalist, June.
41. Sheresheva, M. , Kopiski, J. (2016). The main trends, challenges and success factors in the Russian hospitality and tourism market. Worldwide Hospitality and Tourism Themes, 8(3), 14-33.
42. Singleton, P. A. (2016). The geopolitics of future tourism development in an expanding EU. Journal of Tourism Futures, 2(2), 155-164.
43. Tuohino, A. , Konu, H. (2014). Local stakeholders views about destination management: Who are leading tourism development? Tourism Review, 69(3), 202-215.
44. University of Alabama (2016). Social Conflict and Harmony: Tourism in China's multi-ethnic communities- Chapter 2: Social conflict and tourism development, Tourism Social Science Series, Vol.23, PP: 13-28.