اثرات نظام بخشی فضای شهری در بازتولید گردشگری مذهبی از طریق میانجی سرمایه اجتماعی (نمونه موردی: مراسم عصر تاسوعای شهر زنجان)

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 گروه آمزشی جغرافیا دانشگاه فرهنگیان

2 گروه آموزشی علوم اجتماعی دانشگاه فرهنگیان

چکیده

چیدمان نظام فضای شهری تاثیرگذار در توسعه مراسم آیینی در جهت گردشگری مذهبی است. در این راستا مبین های سرمایه اجتماعی با عملکرد خود ساماندهی فضاهای شهری را سبب ساز شده و بازتولید گردشگری مذهبی را توسعه می دهد.پژوهش حاضر به روش توصیفی- تحلیلی به بررسی اثر سرمایه اجتماعی در نظام مندی فضای شهری در برگزاری آیین مذهبی و به تناسب آن بازتولید گردشگری مذهبی با نمونه موردی شهر زنجان پرداخته است. این پژوهش با استفاده از روش میدانی اقدام به بررسی اثرات سه شاخص اصلی اعتماد، مشارکت و انسجام اجتماعی گردشگران غیر بومی(غیر ساکن شهر زنجان)در مراسم عصر تاسوعا شهر زنجان می پردازد. تحلیل پژوهش در غالب مدل معادلات ساختاری(روش تحلیل مسیر) انجام گرفته است. نتایج مدل نشان می دهد میزان تاثیر مولفه مشارکت اجتماعی با ضریب 811/0 بر فضای شهری و 758/0 بر بازتولید گردشگری بالاترین و انسجام اجتماعی با ضریب تاثیر 652/0 برای فضا و 095/0 بر بازتولید گردشگری کمترین تاثیر را گذاشته است. در عین حال مطالعات نشان داد مولفه های سرمایه اجتماعی در سطح اطمینان 95 درصد، ضمن داشتن ارتباط معنادار با نظام بخشی فضا، با همدیگر نیز ارتباط معنادار داشته و بصورت پیوسته با هم عملکرد می یابند.

کلیدواژه‌ها


ارسیا، بابک؛ ساعی، احمد و ازغندی، علیرضا(1398). ارائه مدل اثرگذار هویت و اعتماد اجتماعی بر نگرش به توسعه سیاسی (مطالعه موردی» مردم شهر تهران). مطالعات ملی، 20(2)، 130-111
آیتی، حمید؛ خداکرمی، فائزه، ملایی،کامبیز و آفاق پور،آتوسا(1395). بررسی تاثیر عوامل کالبدی شهری بر توسعه گردشگری مذهبی (مطالعه موردی؛ شهر شیراز). فصلنامه مطالعات شهر ایرانی- اسلامی، 6(23)، 59-43.
پوراشرف, یاسان اله, طولابی, زینب, نصرالهی وسطی, سیمین. (1397). نقش میانجی‎گرایانه ادراک گردشگران در تأثیرگذاری تبلیغات کلامی بر قصد سفر به مقصدهای گردشگری مذهبی (مورد مطالعه: شهر مقدس مشهد) مدیریت بازرگانی، 10(4)، 834-815.
جوادی, شهره. (1397). گردشگری آئینی؛ بازخوانی باورهای اجتماعی در مراسم آئینی.  مجله علمی منظر،(42)10، 21-4.
حسینی پور, سید احسان, رضایی دولت آبادی, حسین, کاظمی, علی. (1395). بررسی عوامل کشش و رانش مؤثر بر نیت سفر گردشگری مذهبی و نحوه تأثیر آنها (شهر قم). مطالعات مدیریت گردشگری, 11(36), 109-124.
دویران, اسماعیل. (1392). ارزیابی کارکرد سرمایه اجتماعی در بافتهای شهری با فرایند تحلیل سلسله مراتب (نمونه موردی: شهر زنجان). مطالعات ساختار و کارکرد شهری, 1(3), 55-75.
دویران، اسماعیل(1393). بررسی سرمایه اجتماعی سازمانی در مدیریت شهری شهرهای میانی ایران(زنجان وهمدان)، مطالعات مدیریت شهری،6(20)،76-67.
دویران، اسماعیل،مشکینی، ابولفضل(1392). تاثیر مراسم مذهبی در تولید و بازتولید گردشگری مذهبی( نمونه موردی شهر زنجان). شهرهای ایرانی- اسلامی،(42)، 33-14
رضایی، محمد رضا و نوری، محبوبه(1397). نقش سرمایه اجتماعی در آمادگی افراد قبل از وقوع زلزله( مطالعه موردی: شهر کرمان). پژوهش و برنامه ریزی شهری، 9(32)، 98-83.
شاطریان،محسن و حیدری سورشجانی، رسول(1396). بررسی و تحلیل میزان مشارکت اجتماعی شهروندان( مطالعه موردی: شهرکهریزک). جامعه شناسی نهادهای اجتماعی، 4(10)،209-191.
علی بیگی، جواد و قاسمی، یارمحمد(1394). تأثیر گردشگری مذهبی بر کیفیت زندگی و سرمایه اجتماعی خانوارهای روستایی (مطالعه موردی: روستای بردی؛ شهرستان دهلران). فصلنامه مطالعات اجتماعی گردشگری،3(6)،116-87.
عربشاهی, معصومه, بهبودی, امید, کشفی, سیدمحمدامین. (1396). تحلیل نقش عوامل رانشی و کششی در توسعه گردشگری مذهبی در شهر مقدس قم. گردشگری و توسعه، 6(3)، 79-58.
طاهری، مصطفی و انصاری، انوش(1395). تأثیر ارزش ادراکی دریافت شده و حس مکان بر وفاداری گردشگران، )مطالعهٔ موردی: استان همدان(.فصلنامه مطالعات اجتماعی گردشگری،4(8).180-155.
غضنفری، پروانه و جوادی، شهره(1388). نگاه آیینی به گردشگری مذهبی. نشریه منظر، شماره5، 74-70.
غلامی، محمد و حیاتی، عقیل(1392). بررسی تاثیر هویت کالبدی بر انسجام اجتماعی (مطالعه موردی: محله اوین شهر تهران). تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، 13(30)، 150-131.
گل، یان( 1389 ). فضاهای عمومی و زندگی جمعی، ترجمه علی غفاری و صادق سهیلی پور، تهران: دانشگاه شهید بهشتی.
مشیرزداه، حمیرا و واسعی زاده، نسیم السادات(1397). سرمایه اجتماعی بین المللی: اعتماد، مشارکت و شبکه ها در جامعه بین الملل. فصلنامه سیاست، 48(1)، 177-157.
ملازم الحسینی, محمد کاظم, رجوعی, مرتضی, مرادی, محسن. (1396). تاثیر توسعه‌ی اماکن گردشگری بر رضایت‌مندی گردشگران مذهبی (مطالعه موردی: کلانشهر مشهد). مطالعات مدیریت گردشگری, 12(39), 123-142.
محمدی یگانه بهروز، چراغی مهدی، ولائی محمد. نقش گردشگری مذهبی در توسعه روستایی، با تاکید بر کیفیت زندگی و سرمایه اجتماعی مطالعه موردی؛ روستای قپچاق شهرستان میاندوآب. نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی. ۱۳۹۲; ۱۳ (۳۰) :۷-۲۵
نوابخش، مهرداد و فیروزآبادی، آمنه(1391). انسجام اجتماعی شهری و عوامل مرتبط بر آن در شهر کرمانشاه. مطالعات جامعه شناختی،2(5)، 58-33.
ولی بیگی، مجتبی؛ سعیدی مطلق، محمد حسن و حیدری، غزاله( 1396). مولفه های موثر سرمایه اجتماعی بر احساس امنیت در فضاهای شهری( نمونه موردی: شهر قزوین). مطالعات امنیت اجتماعی،(51)، 229-207.
 
Ballet, J., N. Sirven, and M. Requiers-Desjardins. 2007. Social capital and natural resource management: a critical perspective. Journal of Environment Development 16:355-374
Claridge,T (2013). “Definition of Participatio.”, Social Capital Research at: http://www.socialcapitalresearch.com/designing-social-capital-sensitive-participation- methodologies/definition-participation.html accessed: 2015-06-12.
Coleman, J. (1988). Social capital in the creation of human capital, American Journal of Sociology, No. 94, pp. 95-120.
Czernek, K. (2016). Determinants of cooperation in a tourist region, Annals of Tourism Research, 40: 83–104.
DuranSanches. A; Álvarez-García.J  ; De la Cruz Del Río-Rama.M & Oliveira. C(2018). Religious Tourism and Pilgrimage: Bibliometric Overview. Journal of Religions, 9, N249, 1-15.
Gaoteri, H. (1986). Popular participation in development. Paris: vnesco.
Hanifan,l(1916)The rural school community center. Annals of the American Academy of Political and social science. N.67
Huang.K & Pearce.P(2019).Visitors' perceptions of religious tourism destinations.Journal of Destination Marketing & Management,Vol14,N1.
Huong T.Buia & Tuan-anh Leb(2016) Tourist satisfaction with Mallorca Spain,as an off-season holiday destination. Journal of Travel research,38(3),260-269.
Khanh, H. (2011): The Role of Social Capital to Access Rural Credit: A Case Study: Hue Province- Vietnam, Department of Urban and Rural Development, Swedish University of Agricultural Sciences, MSc Thesis No. 56, http:// stud. Epsilon. Slu. Se/2543/. 
Lakon, C. M., D. C. Godette, and J. R. Hipp. 2008. Networkbased approaches for measuring social capital. Pages 3-81 in I. Kawachi, S. V. Subramanian, and D. Kim, editors. Social capital and health. Springer, New York, New York, USA.http://dx.doi.org/10.1007/978-0-387-71311-3_4Lin, N. 1999. Building a network theory of social
Meng, b. (2008). An institutions, urban government and leadership: a study of the impact of community planning and governance on the delivery of urban services and infrastructure in Cambodia PhD thesis, University of Hawaii at Manoa. (Doctoral dissertation, university of Hawaii at monoa).
Mignone ,J (2009) Social Capital and Aboriginal Communities:A critical assessment, Journal de la santé autochtone, novembre 2009
Peltan, F. & Boromand, M (2015): Investigating the role of social capital on social security of all women and men in the age group of 18-45 years old in Jahrom, Social Development Studies of Iran, Vol. 6, No. 2, pp: 119-129.
Putnam, R (2001) “Social Capital: Measurement and Consequences”. ISUMA- Canadian Journal of Policy Research 2(spring): 41-51.
Robinson, M. & k. Smith Melain(2006). Cultural Tourism in a Changing World (Politics, Participation and (Re) Presentation, Pp. 59-69.
Santos. M(2003).Religious Tourism: Contributions towards a Clarification of Concepts, In C. Fernandes, F. Mcgettigan and J. Edwards (Eds), Religious Tourism and Pilgrimage (Portugal: Atlas Special Interest Group).
Stone, W. (2001). Measuring social capital, toward a theoretically informed measuring framework for researching social capital in family and community life, Australian Institute of Family Studies, Research Paper No. 24.
Sztompka, P (1999) Trust: A Sociological Theory. Cambridge: Cambridge University Press.
 
Reference
Sztompka, P (1999) Trust: A Sociological Theory. Cambridge: Cambridge University Press.
Robinson, M. & k. Smith Melain(2006). Cultural Tourism in a Changing World (Politics, Participation and (Re) Presentation, Pp. 59-69.
Peltan, F. & Boromand, M (2015): Investigating the role of social capital on social security of all women and men in the age group of 18-45 years old in Jahrom, Social Development Studies of Iran, Vol. 6, No. 2, pp: 119-129.
Mignone ,J (2009) Social Capital and Aboriginal Communities:A critical assessment, Journal de la santé autochtone, novembre 2009
Putnam, R (2001) “Social Capital: Measurement and Consequences”. ISUMA- Canadian Journal of Policy Research 2(spring): 41-51.
Meng, b. (2008). An institutions, urban government and leadership: a study of the impact of community planning and governance on the delivery of urban services and infrastructure in Cambodia PhD thesis, University of Hawaii at Manoa. (Doctoral dissertation, university of Hawaii at monoa).
Ballet, J., N. Sirven, and M. Requiers-Desjardins. 2007. Social capital and natural resource management: a critical perspective. Journal of Environment Development 16:355-374
Czernek, K. (2016). Determinants of cooperation in a tourist region, Annals of Tourism Research, 40: 83–104.